EMG (Elektromiyografi)

EMG testi özellikle sinir iletiminin ve kas uyarımının etkilendiği hastalık ve durumların tanısında kullanılan ve güvenle uygulanabilen bir testtir. Kısa sürede sonuç alınabilen bu test, birçok hastalığın teşhis edilmesinde veya koyulan tanının doğrulanmasında faydalıdır. Kas ağrıları, hissizlik, güçsüzlük, uyuşma gibi durumlarda yapılan EMG testinin sonucuna göre çeşitli kas ve sinir hastalıklarının tanısı koyulabilir. Pek çok farklı hastalığın ayırıcı tanısında diğer uzmanlık alanları tarafından da çekilmesi istenebilen EMG, nöroloji uzmanları tarafından uygulanan bir testtir.

EMG Nedir?

Elektromiyografi (EMG), bir sinirin kası uyardığı zaman yanıt olarak oluşan kas tepkisini veya elektriksel aktivitesini ölçen bir testtir. Kasları uyaran sinir hücreleri, diğer adıyla motor nöronlar tarafından iletilen elektrik sinyalleri, kasların kasılmasına veya gevşemesine neden olur. EMG testinde bu elektrik sinyalleri, grafik ya da sayılara dönüştürülür. Bu sayede hastalıkların tanısı için hekimlere yardımcı olan EMG testi, iki aşamadan oluşur:

• Sinir İleti Çalışmaları: Sinir iletiminin ölçüldüğü bu aşamada sinirde bulunan elektrik akımı değil biyoelektriksel aktivite ölçülür. Biyoelektriksel aktivite, sinir ve kas hücreleri ile dış ortamda bulunan elektriksel yüke sahip moleküllerin yer değiştirmesi sonucu oluşur. EMG testinin sinir ileti çalışmaları aşamasında hem sinir hem de kas lifi hücreleri elektriksel olarak uyarılarak moleküllerin yer değiştirmesi sağlanır ve bu elektriksel aktivite ölçülür. Sinir hücrelerinde yer değiştiren bu moleküller iki nokta arasında bilgi iletiminin olmasına yardımcı olurken kas lifinde kasılmayı tetiklemede de rol oynar. Sinir ileti incelemesinde sinirler, küçük elektrik şokları ile farklı noktalardan uyarılır ve yapay olarak aktive edilir. Oluşturulan bu yapay aktivite, EMG testi ile ölçülür ve bu sayede hekim tarafından sinir iletiminde probleme neden olan hastalıkların tanısının koyulmasına yardımcı olur.
• İğne EMG: Testin ikinci aşaması olan iğne EMG’de cildin içerisinden geçirilerek kaslara yerleştirilen bir ya da daha fazla küçük iğne (elektrot) kullanılır. Elektrotlar tarafından kaydedilen elektriksel aktivite, osiloskop adı verilen ve elektriksel aktivitelerin dalga şeklinde görüntülenmesini sağlayan monitöre aktarılır. Ses amplifikatörü (ses yükseltici) aracılığıyla aktivitenin işitsel olarak duyulması sağlanır. EMG sırasında kasların dinlenme, hafif kasılma ve tam kasılma halindeki elektriksel aktiviteleri ölçülür. Kas dokusu normalde dinlenme sırasında elektriksel sinyal üretmez, ancak dinlenme halindeki kasa elektrot yerleştirilirken kısa bir süre osiloskopta aktivite görülür ve sonrasında aktivite kaybolur. Kaslar kasıldığında ise oluşan aktivite EMG testinde görülür.

EMG Tetkiki Neden İstenir?

Hekimler başvuran kişilerin bazı şikayetlerine bağlı olarak EMG testi yapılmasını isteyebilir. Bu şikayetler genellikle şunlardır:

• Uyuşma,
• His duyusunda azalma,
• Karıncalanma ya da iğne batırılıyormuş hissi,
• Yayılan ağrı ya da yanma hissi,
• Kas spazmları ya da güçsüzlük,
• Yürüme, düğme ilikleme ya da tutma gibi günlük işleri yaparken zorlanma,
• Felç ya da uzuvları hareket ettirme güçlüğü,
• İstemsiz kas hareketleri (tik).

Hekimler bu şikayetlere sebep olan hastalık veya durumların sebebinin bulunması amacıyla EMG testinin sonucundan faydalanabilirler. Bu şikayetlere neden olabilecek durumlar genellikle şunlardır:

• Müsküler distrofi veya polimiyozit gibi kas bozukluklarına sebep olan hastalıklar,
• Myastenia gravis gibi motor nöronun kaslara elektriksel sinyal gönderme kabiliyetini etkileyen bozukluklar,
• Omurilikte sinir kökü sıkışması sonucu kol veya bacaklarda ağrı, güç kaybı ve uyuşma gibi şikayetlere neden olabilen radikülopati ve bel fıtığı gibi hastalık veya durumlar,
• Karpal tünel sendromu ve periferal nöropatiler gibi omurilik dışındaki sinirleri etkileyen periferik sinir bozuklukları,
• Amyotrofik Lateral Skleroz (ALS) ve polio (çocuk felci) gibi nörolojik bozukluklara sebep olan hastalıklar.

EMG Nasıl Yapılır?

EMG testi yapılırken kişinin geriye doğru yatırılmış bir sandalyeye oturması ya da muayene sedyesine uzanması istenir. Test sırasında hekim farklı bir pozisyona geçilmesini isteyebilir. EMG testinin iki bileşeni vardır. Bunlardan birisi sinir ileti çalışmaları ve diğeri ise iğne EMG’dir. Sinir ileti çalışmaları, prosedürün ilk aşamasıdır. Bu aşamada yüzey elektrotları olarak bilinen küçük sensörler cilde yerleştirilir ve bu sayede motor nöronlara elektrik sinyalleri gönderilerek sinir iletiminin ölçümü yapılır. EMG testinin ikinci aşaması ise iğne EMG olarak adlandırılır. Bu aşamada, cilt üzerine değil direkt olarak kas dokusuna yerleştirilen küçük iğne elektrotlar kullanılır. Bu elektrotlar sayesinde kas aktivitesi dinlenme ve kasılma süreçlerinde ölçülebilir.

İlk olarak yapılan sinir ileti çalışmalarında genellikle uyuşma, karıncalanma gibi şikayetlerin görüldüğü bölgede cilt yüzeyine elektrotlar yerleştirilir. Yapılan bu testte motor nöronların kas hücreleriyle arasındaki iletişimin nasıl olduğu, elektrotlar aracılığı ile değerlendirilir. Test tamamlandıktan sonra cilt yüzeyine yerleştirilen elektrotlar çıkarılır ve ikinci aşama olan iğne EMG değerlendirmesine geçilir. İğne EMG testi yapılmadan önce uygulamanın yapılacağı bölge antiseptik solüsyon aracılığıyla temizlenir. Sonrasında elektrotların kas dokusuna yerleştirilmesi için küçük iğneler kullanılır. İğne yerleştirilmesi sırasında hafif bir rahatsızlık hissi ya da ağrı duyulabilir. İğne elektrotlar kasların dinlenme halinde ya da kasılma halinde olan elektriksel aktivitesini değerlendirir. Test bittikten sonra elektrotlar vücuttan çıkarılır. EMG testinin iki aşamasında da elektrotlar sinir hücrelerine küçük elektrik sinyalleri iletir. Bu sinyaller bilgisayar vasıtasıyla grafik ve rakamsal değerlere dönüştürülür. Bu sayede testin nöroloji uzmanı tarafından değerlendirilmesi mümkün olur. EMG testinin bütün aşamalarının bitmesi yaklaşık 30 ila 60 dakika sürer.

Özellikli EMG Tetkikleri

• Tek Lif EMG Testi: Tek lif EMG testi, tek bir kas lifinin elektriksel aktivitesinin değerlendirilmesine imkan sunan bir kayıt tekniğidir. Kayıt yapılırken kasın hafif-orta şiddette ve sabit bir şekilde kasılması gereklidir. Kayıt yapılması için kullanılacak iğne elektrodu kasa yerleştirilir ve kişinin kasını çok hafif bir şekilde kasması istenir. Fizyolojik olarak gerçeğe yakın sonuçların elde edilmesi için en uygun frekans belirlenir ve kas aktivitesinin ölçümü bu doğrultuda yapılır. Eş zamanlı kasılan kas liflerinin oluşturduğu elektriksel aktivitelerin kaydının yapıldığı bu EMG testi, genellikle Myastenia gravis gibi sinirlerin kaslara iletimini etkileyen hastalıkların tanısında kullanılır.
• Ardışık Sinir Uyarımı: Bu EMG testinde kolay ulaşılan periferik veya kranial sinirlerin belli bir şiddette ve değişik frekanslarla uyarılması sonucu hedef kas üzerinde oluşan motor yanıtın yüzeyel elektrotlar ile kaydedilmesi ile yapılır. Myastenia gravis hastalığının ve Lambert-Eaton miyastenik sendromu (LEMS) teşhisinde uygulanabilen önemli bir testtir.
• Anal Sfinkter Elektromiyografisi: Pudendal sinir iletiminin incelendiği ve yaklaşık 45-60 dakika süren bir testtir. Anüs kasılmasını sağlayan sfinkter olarak isimlendirilen kas yapısının incelenmesi amacıyla yapılır. Anüs çevresindeki deri içerisindeki sinirlerin kasları uyardığı bölgenin yakınına iğne elektrotların yerleştirilmesi ile EMG ölçümü yapılır. Anal sfinkteri oluşturan kasların dinlenme halinde ve kasılma halinde oluşan aktivitesini ölçmede kullanılır.

EMG Tetkiki Öncesinde Yapılması Gereken Hazırlıklar

EMG testi oldukça güvenli bir prosedür olsa da öncesinde mutlaka doktorla konuşulması gereklidir. EMG testi yapılmadan önce kullanılan ilaçlar ile ilgili hekime mutlaka bilgi verilmesi önerilir. Ayrıca kanama bozukluklarına sebep olan hastalıkların ya da kalp pili gibi kullanılan tıbbi cihazların işlemi uygulayacak hekim tarafından bilinmesi önemlidir. Bu tür durumlarda EMG testi yerine alternatif diğer yöntemler tercih edilebilir. EMG testi için uygun olan kişilerin test öncesinde dikkat etmesi gereken durumların bir kısmı şunlardır:

• EMG testi yapılmadan en az üç saat öncesinde sigara kullanımı durdurulmalıdır.
• Ciltte oluşacak yağın önlenmesi için işlem öncesi banyo yapılması veya duş alınması önerilir. Ancak EMG sonucunu etkilememesi için yıkanma sonrasında losyon ya da krem kullanılmaması gerekir.
• EMG testi için sağlık kuruluşuna gelmeden rahat kıyafetler tercih edilmelidir. Hekimin inceleyeceği bölgeyi engellemeyen kıyafetler giyilmelidir. Cilde ulaşımın zor olduğu bazı durumlarda hastane önlüğü giyilmesi gerekebilir.
• Eklemlerde ya da vücudun diğer bölgelerinde implant bulunan kişilerin EMG testi için özel olarak hazırlanmasına genellikle gerek yoktur. Ancak yine de kişiler tıbbi durumları hakkında hekime bilgi vermelidirler.
• EMG testi konusunda herhangi bir endişe duyulması durumunda hekimle konuşarak işlem hakkında merak edilen sorular sorulmalıdır.

EMG testini uzman kadrosuyla Özel Moodist Hastanesi’nde yaptırabilirsiniz.

Bu sayfadaki bilgiler Özel Moodist Hastanesi Medikal Ekibi tarafından hazırlanmıştır.