Dil ve Konuşma Bozuklukları Merkezi

Dil ve Konuşma Terapisi Nedir?

Dil ve konuşma terapisi tüm yaş grubundaki bireylerde görülen; dil, konuşma, ses ve yutma bozukluklarının önlenmesi, değerlendirilmesi ve terapi sürecini kapsayan bir süreçtir.

Dil ve Konuşma Terapistleri Hangi Alanlarda Çalışır?

• Edinilmiş Dil Bozuklukları (Afazi)
• Ses Bozuklukları
• Yutma Bozuklukları
• ALS, Parkinson, Alzheimer, Demans vb. görülen Dil ve Konuşma Bozuklukları
• Konuşma Sesi Bozuklukları
• Akıcılık Bozuklukları (Kekemelik)
• Hızlı Bozuk Konuşma
• Gecikmiş Dil ve Konuşma Bozuklukları
• Otizme Bağlı Dil ve Konuşma Bozuklukları
• Motor Konuşma Bozuklukları (Dizartri, Apraksi)
• Dudak Damak Yarıklıklarına Bağlı Konuşma Bozuklukları
• Disleksi
• İşitme Engeline Bağlı Dil ve Konuşma Bozuklukları
• Genetik Sendromlara Bağlı Dil ve Konuşma Bozuklukları

Dil, Konuşma, Ses ve Yutma Bozuklukları Nelerdir?

Konuşma Sesi Bozuklukları

Konuşma Sesi Bozuklukları, Artikülasyon Bozuklukları ve Fonolojik Bozukluk olarak ikiye ayrılmaktadır.

• Artikülasyon Bozukluğu

Konuşma seslerinin üretimindeki hatalara odaklanır.

• Fonolojik (Sesbilgisel) Bozukluklar

Birden fazla sesi etkileyen öngörülebilir ve belli örüntülere dayanan hataları kapsamaktadır.

Artikülasyon ve fonolojik bozukluklar arasında net bir ayrım yapmak genellikle zordur, bu nedenle birçok Klinisyen nedeni bilinmeyen konuşma hatalarından bahsederken daha geniş bir terim olan ‘Konuşma Sesi Bozukluğu’nu kullanmayı tercih etmektedir.

Eğer birey, ‘kedi’ yerine ‘tedi’, ‘gel’ yerine ‘del’ diyorsa ya da bazı sesleri söylerken düşürme gibi fonolojik işlemler yapıyorsa geç kalmadan bir uzmana başvurmanız gerekmektedir.

Akıcılık Bozuklukları

• Kekemelik

Konuşmanın akıcılığındaki bozulmalar olarak tanımlanmaktadır.

Birey tekrar, uzatma, blok, araya ses yerleştirme, revizyon tarzı kekemelik türleri gösteriyorsa geç kalmadan bir uzmana başvurmanız gerekmektedir.

2-3 yaş civarında başlayan kekemelikler yüzde 75-80 oranında kendiliğinden iyileşme gösterebilmektedir fakat uzman bir Dil ve Konuşma Terapisti tarafından bu evrede risk faktörlerinin belirlenip aileye neler yapabileceği, kekemeliği olan bireye nasıl davranması gerektiği üzerine danışmanlık verilmelidir.

Daha geç başlayan kekemeliklerde ya da uzun süre devam eden kekemeliklerde mutlaka bir Dil ve Konuşma Terapisti’nden destek alınması gerekmektedir.

• Hızlı Bozuk Konuşma

Konuşma hızının çok hızlı olması sebebiyle, akıcılıkta bozulmaların görüldüğü konuşma bozukluğudur.

Bireyler, konuşmadaki anlaşılırlığının düşmesi ve çevreleri tarafından anlaşılmama sebebiyle kliniğe başvurmaktadırlar.

Yutma Bozuklukları

Yutma üç aşamada gerçekleşir;

• Oral Faz: Emme, çiğneme ve yiyecek veya sıvıyı boğaza taşıma.
• Faringeal Faz: Yutmayı başlatmakta ve yiyecek ve içecekleri yemek borusuna göndermekte ve yiyecek ve sıvıların soluk borusuna kaçmasını engellemekte görevli olan evredir.
• Özefageal Faz: Yiyecek ve içeceklerin yemek borusundan aşağı gönderilmesinde görevli olan evredir.

Bu evrelerin işleyişinde herhangi bir bozulmaların olması ve bu sebeple gerçekleşen yutma güçlüğünün yaşanmasına disfaji (yutma bozukluğu) adı verilmektedir.

Gecikmiş Dil ve Konuşma Bozuklukları

Bebeklerin 18 aylıkken ilk sözcüklerini söylemeye başlamaları, 2 yaş civarında ise ikili sözcükleri söylemeye başlamaları, 3 yaş civarında ise kendilerini net bir şekilde ifade etmeleri beklenmektedir. Eğer çocuğunuzun konuşma seyri bu şekilde ilerlemiyorsa bir problemin varlığından şüphelenmeniz gerekmektedir. Gecikmiş dil ve konuşma bozuklukları dil gelişiminin normal seyrinden sapması, çocuğun kendini ifade etmekte zorlanması, sözcükleri kullanmak yerine parmakla işaret etmesi olarak görülen bir dil ve konuşma bozukluğudur.

Motor Konuşma Bozuklukları

• Dizartri: Dizartri, nefes alma, fonatuar, rezonans, artikülatör veya konuşma üretiminin prozodik yönleri için gerekli hareketlerin gücü, hızı, aralığı, sabitliği, tonu veya doğruluğundaki anormallikler ile karakterize edilen bir grup nörojenik konuşma bozukluğudur.

Bu anormallikler, zayıflık veya felç, koordinasyon bozukluğu, istemsiz hareketler veya aşırı, azalmış veya değişken kas tonusu dahil olmak üzere bir veya daha fazla sensorimotor problemden kaynaklanmaktadır.

Dizartri, konuşmanın anlaşılırlığını, konuşmanın doğallığını veya her ikisini de olumsuz etkileyebilir. Dizartrili bazı konuşmacılarda anlaşılırlığın normal olabileceğini belirtmek önemlidir. Dizartri ayrıca diğer nörojenik dil, bilişsel ve yutma bozuklukları ile birlikte ortaya çıkabilir.

• Apraksi: Apraksi “fonetik ve prozodik olarak normal konuşma ile sonuçlanan hareketleri yönlendirmek için gerekli sensorimotor komutları planlama veya programlama kapasitesindeki bozulmayı yansıtan nörolojik bir konuşma bozukluğudur.

Edinilmiş Dil Bozuklukları (Afazi)

Afazi, serebral emboli veya beyin kanaması sonucunda oluşan inme (strok) ya da beynin sol hemisferini etkileyen kafa travması ve benzeri yaralanmalar sonucunda ortaya çıkan ve beynin dilden sorumlu alanlarının hasarlanmasından kaynaklanan edinilmiş bir dil bozukluğudur. Bu duruma bağlı olarak bireyin konuşma, konuşulanı anlama, tekrarlama, adlandırma, okuma ve yazma gibi becerilerinde bozulmalar oluşmaktadır. Afazi tipleri, bu alanların hangisinde ne derece bozulmaların olduğu belirlenerek saptanmaktadır. Tutucu afazide bireyler konuşmakta güçlük çekmektedirler fakat anlamada görece iyidir, akıcı afazide ise birey konuşulanı anlamakta zorlanmaktadır fakat akıcı olarak konuşmaktadır. Fakat söylediği sözcükler genel olarak anlamsız olabilmektedir ya da konuşma bağlamına uygun olmadığı görülmektedir.

Ses Bozuklukları

Kişinin sesinin yaşına, cinsiyetine ve ait olduğu kültüre uygun olmayan perde (sesin inceliği-kalınlığı), şiddet (sesin kısıklığı veya çok yüksek olması) ve kaliteye (pürüzlülük boğukluk, vb.) sahip olması durumudur. Ses bozuklukları kişilerin mesleki ve sosyal yaşamlarını etkileyebilir. Nodül, Kist, Reinke Ödemi, Ses Teli Paralizisi, Mutasyonel Falsetto gibi bazı hastalıklar ses bozukluğuna sebep olmaktadır.

Ses bozukluğu bulguları nelerdir?

• Ses şiddetinin çok kısık ya da çok yüksek olması
• Sesin çok kalın veya çok ince olması
• Seste kırılmaların meydana gelmesi
• Kaba, pürüzlü, nefesli ve boğuk ses
• Zayıf, güçsüz ses üretimi
• Seste titremeler
• Konuşurken veya şarkı söylerken daha fazla güç harcamaya başlamak
• Konuşurken boğazda ağrı, batma hissi

Dil ve Konuşma Bozuklukları Belirtileri Nelerdir?

• Konuşmadaki gecikmeler,
• Konuşma akıcılığındaki bozulmalar,
• Bazı seslerin yanlış söylenmesi ve anlaşılırlığın azalması,
• Felç veya kaza sonrasında görülen konuşma bozukluğu ve anlama güçlüğü,
• Ses şiddetinin kısık olması ve konuşmakta zorlanma,
• Yutmada güçlük,
• Konuşma hızının çok hızlı olması sebebiyle anlaşılırlığın bozulması,
• Otizme bağlı görülen konuşma gecikmesi veya iletişim kurmakta yaşanan zorluklar,
• Konuşmanın planlanması ve programlanmasında yaşanan güçlükler.

Dil ve Konuşma Bozuklukları Tanısı Nasıl Konulur?

Dil ve konuşma bozukluklarının tanısı hekim tarafından konulmaktadır. Yetişkinlerde görülen kaza ya da felç sonrasında meydana gelen konuşma bozukluklarında, uzun süreli devam eden ses kısıklıklarında, yutma güçlüklerinde mutlaka bir hekim ve Dil ve Konuşma Terapisi’ne başvurmaları gerekmektedir. Eğer çocuğunuzda bir konuşma gecikmesi varsa, anlaşılırlığı düşükse veya konuşma akıcılığında bozulmalar varsa mutlaka bir Dil ve Konuşma Terapisi’ne ve hekime başvurmanız gerekmektedir. KBB, Nöroloji ve Psikiyatri bölümlerine başvurmanız gerekmektedir. Dil ve Konuşma Terapisti uzman hekimin koyduğu tanıya uygun terapi düzenlemektedir.

Moodist Hastanesi’nde Dil ve Konuşma Bozuklukları Nasıl Tedavi Edilir?

Moodist Hastanesi’nde multidisipliner yaklaşımlar kullanılmaktadır. Hastanenin bünyesinde bulunan Psikiyatri Uzmanları, Psikologlar ve Konuşma Terapisti tarafından danışanların tedavileri süresince bütüncül bir yaklaşım kullanılmaktadır. Konuşma Terapisti danışanın dil ve konuşma bozukluğuna uygun terapi yöntemi düzenlemektedir. Terapi seansları danışanın ihtiyacına göre belirlenmekte ve terapisine uygun program ve uygun materyaller ile terapi seansları gerçekleşmektedir. Terapist danışanı belirli bir düzende takip etmekte ve ev ödevlendirmesi yapmaktadır. Ayrıca Terapist, danışanın ailesini terapide yapılacaklar hakkında bilgilendirmekte ve aile danışmanlığı vermektedir. Terapi programları hastanın dil ve konuşma bozukluğuna göre değişiklik göstermektedir.