Bağımlılık bir aile hastalığıdır. Alkol veya madde bağımlısı, tek başına problemin tamamı değildir. Ailedeki her birey, özellikle de çocuklar, ebeveynlerinin yaşadığı bağımlılık probleminden etkilenmektedir.
Özel Moodist Hastanesi Çocuk-Ergen Birimi, bağımlı bireylerin çocuklarına, ihtiyaç duydukları desteği sağlamaya yönelik bir program geliştirdi: “Çocuk-Genç Destek Programı”
Özel Moodist Hastanesi Bağımlılık Merkezi Direktörü Prof. Dr. Kültegin Ögel, bağımlı ebeveynlerin çocuklarının taşıdığı riskler ile ilgili şunları söyledi: “Bağımlılığın kalıtımsal etkenler ile ilişkisi olduğuna dair ciddi veriler bulunmaktadır. Yapılan araştırmalarda, alkol bağımlılarının üçte birinin ebeveynlerinin en az birinin de alkol bağımlısı olduğu gösterilmiştir. Alkol bağımlılarının çocuklarında da alkol bağımlılığı riski 4-5 kat daha fazladır. Ebeveynleri sigara içenlerin tütün bağımlılığı riski 2 kat daha fazla olarak saptanmıştır. Eroin bağımlılarının akrabalarının %5’inde madde kötüye kullanımı bulunmuştur. Evlat edinme çalışmalarında ise, alkol bağımlılarının evlatlık verilen çocuklarında alkolizm ve madde bağımlılığı riskinin yüksek olduğu gösterilmiştir. Dolayısıyla, ebeveynlerin alkol veya madde kullanması, çocukları için önemli bir risk faktörüdür.”
Özel Moodist Hastanesi Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanları, bağımlı ebeveynlerin çocuklarının ruh sağlığı ile ilgili olarak şunların önemini vurguladı: “Bu çocuklarda: DEHB karşıt olma karşı gelme bozukluğu, davranış bozukluğu, bağlanma bozuklukları, depresyon ve kaygı bozuklukları kontrol gruplarına göre çok daha sık görülmektedir. Ayrıca alkol ve madde bağımlılığı olan ailelerdeki çatışmalı ortam, yetersiz sosyal destek, ekonomik sorunlar, işsizlik, boşanma gibi ek psiko-sosyal sorunlar da çocuklarda ortaya çıkabilecek ruhsal sorunların artmasının önemli bir sebebidir. Bu nedenle, ailenin desteklenmesinin yani sıra çocuğun ayrıntılı değerlendirilmesi ve baş etme becerilerinin güçlendirilmesi çok önemlidir.”
Özel Moodist Hastanesi Çocuk-Ergen Birimi olarak grup çalışması olarak ve kişiye özgü bir tedavi modeli olarak uygulanabilen “Çocuk-Genç Destek Programı’nı hayata geçirmiş bulunuyoruz.
Bu programın amacı, alkol veya madde bağımlısının yakını olan çocuk ve ergenlerin bağımlı aile ortamında büyümelerinin olumsuz etkilerini azaltmalarına ve karşılaştıkları güçlüklerle uygun şekilde baş etmelerine yardımcı olmaktır.
Bu programın bağımlı ebeveyne sahip olan çocuklara kazandıracağı bilgi beceriler: bağımlılığın bir hastalık olduğunu öğrenmek, yalnız olmadıklarını fark etmek, yaşanılanlardan dolayı kendilerini suçlamamaları gerektiğini öğrenmek, ebeveynlerinin tedavi ve iyileşme sürecini anlamlandırabilmek, duygu ve düşünceleri ifade edebilmek, problemlerle uygun bir şekilde baş edebilmek için gerekli becerileri kazanmak, olumsuz duygularla baş edebilmek, güvenli ilişki kurabilmek, kendileri hakkında farkındalık kazanmak, güçlü yanlarını keşfetmek, sağlıklı olmayı ve yaşamdan keyif almayı öğrenmektir.
Çocuklar Neler Yaşıyor?
Özel Moodist Hastanesi Çocuk-Ergen Birimi bir veya daha fazla yetişkinin alkol veya uyuşturucu kullandığı evlerde büyüyen çocukların yaşadığı problemleri şöyle anlattı: bu çocuklarda okul başarısında azalma, duygusal ve davranışsal problemler yaşama, sosyal hayata uyum sağlamakta zorlanma, yakın ilişki kurmakta zorlanma, düşük özgüven, fiziksel sözlü veya cinsel tacize maruz kalma riski, depresyon ve kaygı geliştirme riski, maddeyi ve alkolü ilk deneyimleme yaşının erken olması, madde ve alkol kullanımına başladığında bağımlı olma ihtimalinin yüksek olması daha sık görülmektedir.
Ayrıca, ailenin madde kullanımına karşı olan tutumu bu konuda çocuğun davranışlarını belirlemede önemli bir etkendir. Örneğin; alkol veya madde bağımlısı anne-babanın çeşitli ilaçları kullanma alışkanlıkları, çeşitli sorunlarla karşılaştıkları zaman bunları çözmede kullandıkları başa çıkma yolları, çocuğun da sorunlarla karşılaştığında anne-babayı örnek alarak başa çıkmak için alkol veya maddeyi kullanmasına neden olabilmektedir.
Dolayısıyla, bağımlı kişinin iyileşme sürecine girmesi, aileyi daha işlevsel yapabilse de tek başına tüm sorunları çözmekte yeterli olmayacaktır. İdeal olan ailedeki tüm bireylerin kişisel gelişim ve iyileşme sürecine adım atmasıdır.”
Peki Ne Yapılmalı?
Bağımlı bireylerin çocuklarına yardım etmek amacıyla hazırlanan destek programları; bağımlı bir ebeveynle büyümenin kendileri üzerinde bıraktığı duygusal ve psikolojik etkileri azaltmalarına ve zorlayıcı yaşantılarındaki deneyimleri güçlü yönlerine dönüştürmelerine yardımcı olmaktadır.
Ayrıca bu programlar, kendilerinde var olan güçlü yönleri hakkında farkındalık kazanmalarını sağlayarak bağımlı bireylerin çocuklarını desteklemektedir.
Bağımlı bireylerin çocuklarının yaşantıları sebebiyle problemli olan düşünme ve davranış biçimleri bir destek programında çalışıldığında, sahip oldukları bir çok özellik kendi gelişimlerde olumlu bir kaynak olarak kullanılabilmektedir.
Çocuğunuzun destek mekanizmalarını güçlendirerek geleceğini değiştirebilirsiniz.
