Bağımlılık beyin yapısı ve işlevlerini etkileyen bir hastalıktır. Beynimizin ön bölümünde bize ‘Dur ve Git’ diyen bir merkez bulunur, yapmak istediklerimiz için bu merkez bize ‘Git’ derken yapmak istemediğimiz veya yapmamamız gerekenlerde bize ‘Dur’ der. Bağımlı olan beyinde ise ‘Dur’ diyen kısım sessizleşir, ‘Git’ diyen kısım ise sesini yükseltir. Bunun sonucunda kişinin karar verme yetisinde bozulmalar olur, davranışlarının sonuçlarını ön görmekte zorlanır, risk alma davranışı artar ve kişi düşünmeden hareket eder.
Bağımlılıkta, kişinin düşünceleri ve duyguları üzerindeki kontrolü azalır. Bağımlı kişide, düşünce tuzakları ortaya çıkar. ‘Bir kereden bir şey olmaz’ ‘Ben istediğim zaman bırakabilirim’ gibi. Bu düşünceler tuzaktır çünkü kişiye kontrolün onda olduğunu düşündürür, kontrol kendisinde olduğu için bağımlı olduğu alkol, madde veya davranışı kendiliğinden bırakabileceğine inanır ancak bağımlılık süreci başladıktan sonra kontrol kendisinde değildir.
Duyguların ise yoğunluğu oldukça artmıştır. Özellikle, suçluluk, pişmanlık ve karamsarlık gibi duygular çok yoğun hissedilir. Kişi yoğun duyguları azaltmak için tekrar bağımlı olduğu alkol, madde veya davranışa yönelir, sonucunda kısa süre için bu duygular kaybolur ancak bir süre sonra o duygular daha yoğun olarak gelir.
Bağımlılıkta beynin dikkat işlevi de bozulmaktadır. Zaman içerisinde bağımlı kişi günlük yaşamdaki işlerine odaklanmakta güçlük yaşamaya başlar. Dikkat eksikliğine bağlı sabırsızlık oluşur, sürekli ‘Git’ diyen sesle birlikte bağımlı olduğu alkol, madde veya davranışa yönelim riski artar.
Kişi diğer işlerine odaklanmakta güçlük çekse de bağımlı olduğu alkol, madde veya davranışla ilişkili uyaranlara aşırı odaklanabilir ve odağını başka bir yöne çekmekte güçlük yaşar. Bu durum, kişiyi gerek günlük işlevlerini yerine getirmekte gerek ise bağımlılık süreci ile baş etme açısından oldukça zorlayabilir.
Dikkatin yanı sıra hafızada da bozulmalar görülür. İlk başlarda kısa süreli bellek dediğimiz bölüm etkilenir. Kişi yakın zamanda gerçekleşen olayları hatırlamakta zorlanır. Kullanım devam ettikçe, uzun süreli bellek de etkilenir. Ve daha önce olmuş olan olaylar, kişiler ve yerleri hatırlamakta güçlük çekilir.
Kişiye bağımlı olduğu alkol, madde veya davranışı hatırlatan uyaranlar karşısında hafıza hemen tetiklenir. Bağımlılıkla ilişkili genellikle de olumlu içerikli anıları gün yüzüne çıkarır ve bu anıların zihinden uzaklaştırılması oldukça zordur.
Tüm bu bozulmalar bir araya geldiğinde, bağımlı kişinin bağımlılık süreci ile baş etmekte zorlanması oldukça normaldir. Özel Moodist Hastanesi – Özel Amatem’de bağımlılık süresince bozulan karar verme, dikkat, hafıza ve davranışı engelleme becerisi gibi zihinsel işlevler ölçülebilmektedir. Hastanemizde bozulan zihinsel işlevlere yönelik psikoeğitim uygulamaları ve zihinsel beceri gelişimine odaklanan bireysel programlar yürütülmektedir.
