Ailelerin çocuklarını büyütürken en çok zorlandıkları konulardan biridir çocuklarına hayır diyebilmek. Çocuk merak ve keşif duygusunun oluşmasıyla, her şeyi denemek ve tanımak ister; çünkü çocuklar deneyerek, bakarak, tanıyarak öğrenirler. Tüm bu duyguları yaşarken ve her şeyi denemek isterken, ebeveynlerinin ona yol göstermesine, rehberlik etmesine ihtiyaç duyarlar. Bu noktada hayır demek çocuğun kalbini kırmanın, onu reddetmenin aksine, çocuğa yol gösteren, ona doğru yolları işaret eden bir rehberlik niteliğinde olur.
Ebeveynlerin hayır demeye çalışma mücadelesi
“Hayır dediğim halde yine istiyor, cevabımı kabul etmiyor, ağlama krizine giriyor, aslında çok bir şey değil istediği yapayım gitsin, şimdi ona hayır dersem onu sevmediğimi düşünür… “ Bu ebeveyn cümlelerine daha nicelerini eklemek mümkün.
Çocuklarına hayır diyebilmek ve sınır koyabilmek ebeveynlerin kendileriyle mücadele vermeleri gereken zor bir sınavdır. Doğru kararı verebilme, anne babalıklarını sorgulama, vicdanlarının sesini bastırma karmaşası içinde, çocuklarının istekleri ve kendi cevapları ile baş başa kalırlar. Bu noktada yol tıkandığında, ebeveynler için en rahatlatıcı olan, çocuklarına neden hayır dediklerini ve buna niçin ihtiyaç olduğunu unutmamaları olur.
Çocukların kendi var oluşlarını ortaya koyabilmek, evrende kendisinin ve başkalarının sınırları olduğunu öğrenmek için hayır cevabını duymaya ihtiyaç duyarlar. Diğer bir yandan, kendi sınırlarını korumak, diğerlerinin alanlarını ihlal etmemek için bunu öğrenmeleri gerekir.
Sınırlar çocuklara güvende olduklarını hissettirir
Çocuklar ebeveynlerinin işaret ettiği noktalarda kalmaya ihtiyaç duyarlar. Yani bir çemberin içine çocuğu koyarsanız, belirttiğiniz hayırlar etrafında bir yuvarlak çizilir ve çocuk bu sınırların içinde kalır. Sizin çizdiğiniz, sınırları belli ve güvenli bir çember oluşur. Böylelikle güven veren, korunduğunu hissettiren bir alanda kendi hareket alanlarını belirleyebilme özgürlüğünü elde etmiş olurlar. Bu noktada, denediği davranışların hangilerinin olumlu, hangilerinin olumsuz olduğunu ayırt edebilirler. Siyahların olduğu noktada, beyazların neler olduğunu fark edip onları çoğaltabilme fırsatı elde edebilirler.
Sabretmeyi öğrenmek için bir fırsat
Bir çocuğa ısrarlı bir şekilde istediği ama ebeveynlerinin uygun bulmadığı bir konuda hayır demek, ona sabretmeyi öğrenmesi için fırsat vermek demektir. Daha önce isteklerini ertelemeyi hiç öğrenmemiş bir çocuk, bunu nasıl yapacağını, kendisinin ne kadar sabretme süresi olduğunu da kestiremez. Bunu ebeveynleri ile olan ilişkisinde öğrenen çocuk, sabretmeyi, ertelemeyi ve davranışlarını kontrol edebilmeyi öğrenir.
“Hayır diyebilirim ama yanındayım”
Çocuklara hayır derken önemli konulardan biri de bunu neden yaptığınızı açıklamak, yerine yapabileceği alternatifler sunmak ve hayır dediğiniz noktada da onun yanında durup onu sevdiğinizi hissettirmektir. Hayır karşısında çocuklar öfkelenebilir, kızabilir, küsebilir, kaygılanabilirler. Bu noktada ebeveynlere düşen en değerli görev, onların duygularına eşlik etmek, onlar sakinleşene kadar beklemek ve çocuklarına yanlarında olduklarını hatırlatmaktır.
