Çocuklarda Enkoprezis (Dışkı Kaçırma) Nedir?

Çocuklarda dışkı kaçırma (enkoprezis), bağırsak kontrolünün sağlanması ve kas kontrolünün gelişme evresine gelmesine rağmen, büyük tuvaletini altına kaçırma veya uygunsuz yerlerde dışkı bırakma şeklinde görülür.

Kesinlikle takip ve tedavi gerektiren bir süreçtir. Dışkı kaçırma sorunu ertelenip, kısa zamanda çözüm yoluna gidilmediği takdirde büyük problemlere sebebiyet verebilir.

Bir çocuğun enkoprezis tanısı alması için 4 yaşından büyük olması ve tıbbi bir neden olmaksızın 15 günde bir tekrarlayıcı bir şekilde dışkı kaçırıyor olması gerekmektedir.

Dışkı Kaçırmanın Nedenleri

1. Fizyolojik Nedenler: Bağırsağın en uç bölümünde yer alan anüs çıkışındaki kasların kontrolünün sağlanamayışı neden olabilmektedir. Dışkılama ile ilgili olarak kasların gelişimi 4 yaşına kadar tamamlanmaktadır. Dışkılama sorunu 4 yaşını geçmiş bir çocukta devam ediyor ise kas kontrolünü sağlamakta zorluk çektiği düşünülmelidir. İshal ve kabızlık da çocuklarda dışkı kaçırma nedenleri arasındadır.
2. Bilişsel Nedenler: Yaşıtlarına göre gelişim geriliği, gelişimsel bozukluklar yaşayan, zeka geriliği, nörolojik ve fiziksel olarak gelişim geriliği yaşayan çocuklarda sıklıkla görülebilmektedir.
3. Psikolojik Nedenler:
   1. Aile içinde yaşanan gerilimler, anne ve babanın ruhsal olarak işlevlerini yerine getirmekte sorunlar yaşıyor olması
   2. Tuvalet eğitiminin geç verilmesi, annenin aşırı titiz olması, ebeveynlerin obsesif kompulsif tutum ve davranışlara sahip olması, ebeveynlerin temizlik konusunda aşırı takıntılı olması, çok katı ve cezalandırıcı tuvalet eğitimi verilmesi de diğer etkenlerdendir.
   3. Çocuğa bakım veren ebeveyninin hastalanması, ani kaybı, aile ve aile bireylerini ilgilendiren ani ve önemli değişiklikler. Taşınma, okul değişikliği, göç, ebeveynin veya sevdiği kişinin hastalanması ya da kaybı çocuklarda dışkılama problemi oluşturabilmektedir.
   4. Çocuğun genel olarak inatçı mizaca sahip olması ve tuvalet eğitimini reddetmesi, tuvalete dışkılamada isteksizlik veya tuvalete gitmekten korkma da diğer psikolojik nedenlerdendir.

Dışkı Kaçırma (enkoprezis) Yaşayan Çocuklarda Görülen Psikososyal Problemler Nelerdir?

1. Sosyal iletişim becerisinde düşme
2. Ders başarısında düşüş veya akademik başarısızlık
3. Çocukluk çağı depresyonu
4. Dürtü kontrol bozukluğu
5. Hiperaktivite ve dikkat eksikliği
6. Çocukluk çağı depresyonu, aşırı suçluluk duygusu
7. Endişe bozukluğu, utangaçlık

Çocuklarda Dış Kaçırma Problemi için Neler Yapılabilir?

1. Tedavi süreci derhal belirlenmelidir.
2. Fizyolojik problemler için mutlaka medikal destek alınmalıdır.
3. Psikolojik nedenler için de mutlaka uzman desteği gerekmektedir.
4. Aile içindeki sorunlar veya çocuğun dışkılama probleminin ana kaynağı anlaşılmalı ve bu neden üzerinde konuşulup, çözüm yolu üretilmelidir. Aile içindeki sorunlar ivedilikle hallolmalıdır. Gerekirse aile ve çift terapistlerinden destek alınmalıdır.
5. Aile içi ilişkiler veya çok fazla kontrolcü veya çok serbest ebeveyn tutumları, tuvalet eğitimi konularının ele alınması gerekmektedir.
6. Çocuğa yönelik cezalandırıcı, eleştirel veya suçlayıcı tutum ve davranışlardan uzak durulmalıdır.
7. Çocuğun altına kesinlikle bez bağlanmamalıdır. Bez bağlanması çocuğun bu süreçte kas kontrol çabasını geciktirmeye neden olmaktadır. Bez bağlandığı takdirde dışkı kaçırma sorunu daha uzun süre devam edebilmektedir.