DUMPİNG SENDROMU NEDİR?
Dumping sendromu, 1913’lerde peptik ülser, mide kanseri tedavisi için yapılan ameliyatların, günümüzde ise artan bariatrik cerrahi işlemlerin komplikasyonu olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu sendromla midenin hızlı, kontrolsüz ve sürekli boşalması ve mide tarafından sindirime uğrayamayan besinlerin ince bağırsağa hızlı geçişi ile birlikte vazomotor (baygınlık, halsizlik vb.) ve gastrointestinal (ishal, kusma vb.) semptomlar görülmektedir.
DUMPİNG SENDROMU ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Erken Dumping Sendromu
Erken dumping sendromunda belirti ve bulgular genellikle yemek sırasında ya da yemekten hemen sonra, sıklıkla hasta masada otururken (yemekten sonraki 5- 30 dakika içinde) başlar. Hastalar ani başlayan halsizlik, baygınlık ve baş dönmesiyle birlikte yatma gereksinimi hissederler. Soğuk terleme, çarpıntı, dolgunluk, çalkantı hissi, bulantı, kusma ile sonuçlanan intestinal kramplar olur.
Geç Dumping Sendromu
Geç dumping yemekten 1-3 saat sonra ortaya çıkmaktadır ve terleme, titreme, bilinç kaybı, açlık gibi semptomlarla karakterizedir. Yiyeceklerin ince barsağa hızlı geçişi ince barsaktaki yüksek karbonhidrat konsantrasyonuna yol açmaktadır. Vücut karbonhidrat birikimine yanıt vermek için aşırı insülin salınımı ile karşılanır bu da aynı zamanda reaktif hipoglisemiye (ani kan şekeri düşmesine) neden olmaktadır.
DUMPİNG SENDROMUNUN BESLENME İLE TEDAVİSİ
1. Az ve eşit miktarda, sık öğün şeklinde beslenme düzenlenmelidir: Mide ve bağırsağa aşırı yüklenmemek için az ve eşit miktarda ve daha fazla öğün (yaklaşık günde 6-8) tüketmeliyiz.
2. Basit karbonhidratlardan uzak durulmalıdır: Basit karbonhidratlar (şeker, bal, pekmez gibi) sindirime uğramadan, barsaklardan 15-20 dakikada emilip kana geçer ve doğrudan enerji kaynağı olarak kullanılır, kan şekerinde ani yükselme ve düşüşe neden olur. Kompleks karbonhidratlar ise sindirimleri yaklaşık 3-4 saat süren ve kan şekeri üzerindeki etkileri daha yavaş ve uzun süreli olan karbonhidrat türüdür. Bu sebeplerden dumping sendromu gelişen bireylerde kompleks karbonhidrat (tahıllar, kurubaklagiller, sebze ve meyveler gibi) alımı arttırılıp basit karbonhidrat alımı azaltılmalıdır.
3. Glisemik indeksi düşük besinler tercih edilmelidir: Düşük glisemik indekse (Kan şekerini yükseltici etkisi) sahip olan karbonhidratlar daha yavaş sindirilip, karbonhidrat emilim oranı yavaşladığı için sağlık üzerinde birçok olumlu etkisi bulunmaktadır. Yüksek glisemik indekse sahip karbonhidratlar hızla sindirilip emildiklerinden, daha yüksek glisemik yanıt oluştururlar. Glisemik indeksi düşük besinlere; kuru fasulye, nohut, mercimek, bulgur, kepekli, çavdar, tam buğday unlu ekmek ve yoğurt örnek verilebilir. Ayrıca meyve ve sebzelerin bir kısmı da düşük Glisemik indekse sahip olduğundan tüketilmesi gereken ideal yiyecek grubundan sayılabilir.
4. Besinlerin tamamı iyice çiğnenmeli ve yavaş yemeye özen gösterilmelidir: Daha küçük parçalar şeklinde çiğnenen besin, büyük ve sindirimi zor olan besin parçalarının ince barsağa akışını durdurabilmektedir.
5. Yemekle birlikte sıvı tüketimi yapılmamalıdır: Sıvı almak için yemekten sonra en az 30 dakika beklenmelidir. Sıvı besinlerin ince barsağa doğru hızlanması diyareye sebep olmaktadır. Alınması gereken su ihtiyacı gün içerisine yayılarak yudum yudum şeklinde tüketilmelidir
6. Her öğünde protein tüketilmelidir: Proteinler semptomların hafiflemesine yardım etmesinin yanında özellikle şiddetli dumping sendromu gelişmiş bireylerde malnutrisyondan korunmak için yeterli enerji alımını sağlamaktadır. DS gelişen hastalar süt ve süt ürünleriyle kendilerini kötü hissedebilir, böyle durumlarda diyetten elimine edilebilir.
7. Posa alımı artırılmalıdır: Diyet posası, jel oluşturarak karbonhidratların emilimini yavaşlatır, gastrik boşalımı geciktirerek ve barsak geçiş zamanını uzatarak karbonhidratların emilimini yavaşlatır.
8. Sakınılmalı/ertelenmeli: Alkol, kafein, fındık, patlamış mısır tüketimi ertelenmeli meyve suyu, doymuş yağ, kızartma, kakaolu karışımlar, şekerli unlu mamül tüketiminden sakınılmalıdır.
