Ketamin İnfüzyon Tedavisi

Depresyon Tedavisinde Yeni Bir İlaç: Ketamin

Depresyon ülkemizde ve tüm dünyada en sık görülen psikiyatrik hastalık olup, kişinin beden ve ruh sağlığını önemli ölçüde etkilemektedir. Kişiye büyük bir ızdırap vermenin yanı sıra, yaşam kalitesini düşüren, mesleki, akademik ve sosyal işlevselliği bozan, kronikleşme ve intihar gibi sonuçları olabilen ciddi bir hastalıktır.

Dünya genelinde en yaygın görülen, en çok yeti yitimine yol açan ve en fazla hastalık yüküne neden olan hastalıklardan biridir. Bireysel etkilerinin yanında ciddi toplumsal ve ekonomik sorunlara yol açmaktadır.

Dünya sağlık örgütünün verilerine göre dünya nüfusunun yaklaşık %4,4’ünün yani 300 milyondan fazla kişinin depresyonda olduğu bildirilmiştir. Yaşam boyu hastalanma riski kadınlarda %20-26, erkeklerde %8-12 olarak bulunmuştur. Yani yaklaşık olarak her beş kişiden biri yaşamı boyunca en az bir kez depresyona girmektedir.

Depresyon yüksek oranda yineleme eğiliminde olan bir hastalıktır. Hastaların yarısından fazlasında depresyon yinelemektedir. Her yinelemeden sonra yeniden depresyona girme olasılığı artmaktadır. Ayrıca yinelemeler sonrasında, tedaviye direnç de gittikçe artmakta, tedavi zorlaşmakta ve tedaviye yanıt süresi gecikmektedir.

Tedaviye dirençli depresyon, yeterli doz ve sürede (en az 6 hafta), en az 2 farklı antidepresan kullanılmasına rağmen tedaviye yanıt vermeyen hastaları tanımlamak için kullanılır. Hastaların yaklaşık üçte biri mevcut ilaç tedavilerine yeterli yanıt vermemektedir Yaklaşık olarak her beş hastadan birinde depresyon kronikleşmektedir.

Ketamin Nedir?

Ketamin, ağrı kesici ve anestezik etkileri nedeniyle 1970’li yıllardan beri anestezide kullanılan bir ilaçtır. Son yıllarda yapılan araştırmalarda, Ketamin’in, anestezide kullanılandan daha düşük dozlarının, tedaviye dirençli depresyon vakalarında etkili olabileceği bulunmuştur.

Yapılan çalışmalarda ketamin tedavisi uygulandıktan sonra saatler içinde depresif belirtilerin gerilemeye başladığının görülmesi son yıllarda ketamin tedavilerine ilgiyi arttırmıştır. Klasik antidepresanların ilk etkileri 2-3 hafta sonra ortaya çıkmaya başlamakta ve etkinin tam olarak ortaya çıkması için 4-6 hafta beklemek gerekmektedir. Ketamin tedavilerinde ise antidepresan etki ilk günden itibaren görülmeye başlanmaktadır.

Bu oldukça önemli etkiye rağmen yapılan çalışmalarda tek doz ketamin uygulandıktan sonra etkinin 1-2 haftadan sonra önemli ölçüde gerilemeye başlaması, bu tedavinin en büyük dezavantajı olarak görülmektedir. Tekrarlayan uygulamalarla etkinin daha uzun süre devam ettiğini bildiren çalışmalar da bulunmaktadır.

Ketamin, geleneksel antidepresanlardan farklı şekilde ve çok daha hızlı etki eder. Beyinde sinir hücreleri arasındaki iletişimi sağlayan ana uyarıcı kimyasal madde olan glutamat üzerinden etki gösterir.

Ketamin’in antidepresan etki mekanizması hala tam olarak bilinmemekle birlikte, beyinde sinir hücrelerinin olgunlaşmasını ve aralarındaki bağlantıları arttırdığı düşünülmektedir. Bunun yanında beyin hücrelerinde sinyal iletimini etkileyerek hızlı antidepresan etkileri sağladığı ileri sürülmüştür.

Ketamin İnfüzyon Tedavisi (KİT) Nedir?

Ketamin depresyon tedavisinde burun içi, kas içi, damar içi ve ağız yoluyla uygulanmaktadır.

Ketamin İnfüzyon Tedavisi, Tedaviye Dirençli Depresyon ya da şiddetli intihar düşünceleri olan hastalara, Ketamin isimli ilacın hastane koşullarında, yaklaşık 45 dakika sürede damar yoluyla verilmesine dayanan yeni bir tedavi yöntemidir.

Ketamin İnfüzyon Tedavisi ile Antidepresan ilaçlar, Bilişsel Davranışçı Terapi veya Elektrokonvülsif Tedavi gibi standart tedavilere yanıt vermeyen, tedaviye dirençli depresyon veya intihar düşünceleri olan hastaların belirtilerinde hızlı bir düzelme görülebilmektedir.

Hastaların yaklaşık yarısında tek doz Ketamin İnfüzyon Tedavisi uygulandıktan saatler sonra depresif belirtilerde gerileme görülebilmekte, antidepresan etkinin 24 saate zirveye çıktığı ve bu etkinin 1-2 hafta kadar devam ettiği gözlenmektedir. Bu etkiler kişiden kişiye değişebilmekte ve herkeste aynı derecede olumlu sonuçlar görülmeyebilmektedir.

Ketamin İnfüzyon Tedavisinin bu hızlı etkisine rağmen en büyük dezavantajı etkinin 1. haftadan sonra önemli ölçüde azalmasıdır. Tekrarlayan uygulamalarla bu etkinin daha uzun süre devam edebildiği gözlenmektedir.

Kimler Fayda Görebilir?

Tedaviye dirençli Major Depresyon, Bipolar Depresyon veya şiddetli intihar düşünceleri olan ve en az iki farklı antidepresan veya duygudurum dengeleyici ilaç ve elektrokonvülsif tedaviye rağmen yeterli düzelme sağlanamayan hastalar bu tedaviden fayda görebilirler.

Ketamin’in burun içine uygulanan sprey formu 2019 yılında Amerika Gıda ve İlaç Dairesi(FDA) tarafından Tedaviye Dirençli Depresyon tedavisinde kullanım onayı almıştır.

Ketamin İnfüzyon Tedavisi depresyonda uygulanan standart tedaviler arasına henüz girmemiştir. Umut veren etkilerine rağmen, yeni bir tedavi yöntemi olduğu için başarı oranı ile ilgili veriler henüz sınırlıdır. Bununla birlikte son yıllarda gittikçe artan çalışmalar ketamin tedavilerinin depresyon tedavisinde önemli bir yeri olabileceğini göstermektedir.

Ketamin İnfüzyon Tedavisinin yüksek intihar riski olan kişilerde de hızlı etkiyle olumlu sonuçlar sağlayabileceğini bildiren çalışmalar mevcuttur. Fakat bu konudaki çalışmalar tedavi etkinliğini değerlendirmek için henüz yeterli düzeyde değildir.

Kimlere Uygulanamaz?

• Psikotik belirtileri olan,
• Alkol-Madde Kullanım Bozukluğu olan,
• Ciddi karaciğer, akciğer, kalp,böbrek hastalığı olan,
• Kontrolsüz yüksek tansiyonu olan,
• Önemli beyin hastalıkları olan kişilere uygulanmaz.

Ketamin İnfüzyon Tedavisi Nasıl Uygulanır?

Uygulamadan Önce

• İlk Ketamin tedavinizden önce Psikiyatri uzmanımız tarafından işleme uygun olup olmadığınız değerlendirilecektir. Bu amaçla psikiyatrik muayene yapılı bazı psikiyatrik testler uygulanacak ve psikiyatrik bir değerlendirme yapılacaktır.
• Psikiyatrik açıdan işleme uygun olduğunuza karar verilirse Anestezi uzmanımız tarafından muayene edildikten sonra genel tıbbi durumunuzu değerlendirmek için fizik muayene, temel kan testleri ve EKG yapılacaktır. Gerekli görüldüğünde dahiliye konsültasyonunuz istenecektir.
• Tedavi öncesi yapılan muayene ve tetkikler, güvenliğiniz ve bu tedavinin sizin için doğru tedavi olup olmadığını değerlendirmek için yapılır. Doktorunuz sizinle Ketamin’in yararları ve riskleri hakkında konuşacak ve sizden bir onay formu imzalamanızı isteyecektir.

Ketamin İnfüzyon Tedavisi Uygulaması

• Tedavi ekibi Psikiyatri Uzmanı, Anestezi Uzmanı ve hemşireden oluşmaktadır.
• Uygulama Ketamin İnfüzyon Tedavisi ünitesinde yapılacaktır.
• Ketamin isimli ilaç serum içinde, infüzyon adı verilen yöntemle, damardan yavaş ve uzun bir sürede verilecektir.
• İlacın verilebilmesi için bir kolunuzdan damar yolu açılacaktır. Kan basıncınız, kalp atım hızı ve ritminiz ile kan oksijen düzeyiniz işlem süresince takip edilecektir.
• Bir Anestezi ve bir Psikiyatri Uzmanı’nın gözetiminde, Ketamin’i yaklaşık 45 dakika sürecek bir seansta, kolunuzdaki bir toplar damardan alacaksınız.
• Uygulama esnasında hastalar uyutulmamaktadır. Yatağında uzanır vaziyette ve bilinci açık bir şekilde uygulama yapılmaktadır. İşlem esnasında ağrı ya da acı duyulmamaktadır.
• Tedavi haftada iki ya da üç seans olacak şekilde yapılmaktadır. Ortalama 6 seans uygulanmakla birlikte tedavi yanıtına göre seans sayısı değişebilmektedir. Gerektiğinde etkiyi sürdürmek için haftada bir idame seansları uygulanabilir.
• Tek doz Ketamin İnfüzyon Tedavisi uygulanabilmekle birlikte yapılan çalışmalarda tekrarlayan dozların, etki süresinin daha uzun olmasını sağlayabileceği bildirilmiştir. Tüm dünyada Ketamin İnfüzyon Tedavisi ile ilgili henüz standart protokoller tam olarak oluşmamakla birlikte haftada 2 ya da 3 seans uygulanarak ortalama 6 seans uygulanması daha işlevsel ve etkili bulunmuştur.

Uygulamadan Sonra

• Uygulama sonrası ilk üç saat içinde; Ketamin’in etkilerini izlemek amacıyla kalp atım hızınız ve kan basıncınız belirli aralar ile ölçülecek ve kayıt edilecektir.
• Aynı zamanda tedavinin etkisi değerlendirilecektir. Bu amaçla depresyonun şiddeti, intihar düşünceleriniz ve istenmeyen etkiler olup olmadığı gözlemlenecek ve kayıt altına alınacaktır.
• Eğer ayaktan tedavi gören bir hastaysanız, izlem süresi sonunda durumunuz uygunsa ailenizden bir kişi ya da bir yakınınızın gözetiminde hastaneden çıkış işleminiz yapılabilir.
• Evinize giderken araba kullanmanız, aynı gün içinde alkol tüketmeniz, önemli kararlar almanız ya da motorlu bir araç kullanmanız uygun değildir.
• Ketamin tedavisiyle birlikte antidepresan ilaçlarınıza devam etmeniz tedavi etkinliğini arttıracaktır.

Ketamin İnfüzyon Tedavisinin İstenmeyen Etkileri Nelerdir?

Ketamin tedavisinin potansiyel yan etkileri vardır, ancak bunlar genellikle hafif ve kısa sürelidir. İlacın yan etkilerini tümü ya da bir kısmı sizde ortaya çıkabilir ya da hiç görülmeyebilir.

Nadir, bilinmeyen ya da öngörülmeyen yan etkiler de ortaya çıkabilir. Yan etkiler genellikle ilacın dozuna ve ne kadar hızlı verildiğine bağlıdır. Bu yan etkiler çoğunlukla kendiliğinden kaybolur. Kalıcı yan etki bildirmemiştir. Ketamin İnfüzyon Tedavisi uygulanan tüm hastalarda bu yan etkiler görülmemekte ve yan etki görülen hastalarda da bu etkiler birkaç saat sonra büyük ölçüde kaybolmaktadır.

• Bulantı-kusma, artmış tükürük salgısı, baş dönmesi, bulanık görme, sersemlik hissi, “bedeninizden çıktığınız” hissi, motor becerilerde bozulma
• Anormal vücut hisleri ve / veya tuhaf veya gerçek dışı hissetme
• Canlı rüyalar/ kabuslar, uyaranların algılanmasında değişiklikler-halüsinasyonlar (sesler duymak, bir şeyleri görmek)
• Baş ağrısı, konsantrasyon güçlüğü, huzursuzluk
• Kalp hızı ve kan basıncı değişiklikleri, kalp atımında düzensizlik
• Alerjik reaksiyonlar

Bu sayfadaki bilgiler Özel Moodist Hastanesi  Medikal Ekibi tarafından hazırlanmıştır.