Çocuklarda ve Ergenlerde Cinsel Gelişim

Çocuklarda ve Ergenlerde Cinsel Gelişim Nedir?

Çocuk gelişimi, fiziksel, duygusal, sosyal, davranışsal, cinsel gelişim gibi evreler ile bir bütündür. Tüm bu gelişim alanları paralellik gösterir ve her gelişim alanında olduğu gibi çocuklarda ve ergenlerde cinsel gelişim alanı da çocuğun psikolojik iyilik hali için oldukça önemlidir.

Çocuklarda ve ergenlerde cinsel gelişim alanı zaman zaman göz ardı edilmekte veya yok sayılmaktadır. Çocuklarda ve Ergenlerde Cinsel Gelişim dönemlerindeki cinsellik kavramı, bebeklik çağında başlar ve ergenlik döneminde şekillenir. Bu sebeple çocuklarda ve ergenlerde cinsel gelişim için doğru cinsellik eğitimini vermek önemlidir.

Çocuklarda ve ergenler cinsel gelişim dönemleri hakkında doğru ve yeterli bilgiye sahip olmamaları sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Bu sebeple çocuklarda ve ergenlerde cinsel gelişim dönemlerinde onları nelerin beklediği hakkında cinsellik eğitimi oldukça önemlidir. Çocuklarda ve Ergenlerde Cinsel Gelişim dönemleri, ileride oluşabilecek cinsel gelişim sorunlarına yol açmamak için, anne ve babaların önleyici olması önem taşımaktadır.

Çocuklarda ve Ergenlerde Cinsel Gelişim için Anne Babanın Rolü Nedir?

Her gelişim evresi gibi, çocuklarda ve ergenlerde cinsel gelişim evresi de ailede başlar. Cinsellik özel bir konudur ve anne-baba ile çocuk arasında cinsellikle ilgili paylaşımlarda doğallık önemlidir. Toplum genelinde cinsellikle ilgili kısıtlayıcı bir tutum sergiler, görsel ya da yazılı medya ise bunun aksine kışkırtıcı bir tutum sergilediğinde, çocukların ve ergenlerin böyle bir ortamda kafalarının karışması ve çelişkiler yaşaması kaçınılmaz olur.

Anne ve babanın, çocukların sağlıklı bir cinsel kimliğe sahip olması için cinsellik eğitimine önem vermeleri gerekir. Çocuklarda ve ergenlerde cinsel gelişim dönemlerinin sağlıklı ele alınması; duygularının farkında olan, kendini ifade edebilen, özgüvenli ve özsaygısı olan bireyler olabilmeleri, anne ve babanın bu konuda sağlayacağı esnek ve sağlıklı iletişim için önemlidir.

Çocuklarda ve Ergenlerde Cinsel Gelişim dönemlerinde anne-babanın doğru bilgi sağlamaları, doğru model olacak tarzda yaklaşımları, çocukların ve ergenlerin kendi kimliklerini kabul etmeleri, bedensel değişimlerine hazır olmaları için cinsellik eğitimi önemlidir.

Bebeklik Döneminde Cinsel Gelişim

İlk bebeklik evresinde cinsel gelişim çok önemlidir. Bu dönemde bebekler kendi vücutlarını keşfederler. Daha çok kendi vücudu ile ilgili algısı kendine dokunarak başlar ve devam eder. Bebekler kendine dokundukça farklı uzuvlarını; kolunu, bacağını, saçını keşfeder. Bu keşifler sayesinde kendi cinsiyeti ile ilgili duyguları ve hisleri oluşmaya başlar. Bebekler cinsel organlarını keşfeder ve biraz daha büyüdükçe cinsiyetine uygun olan oyunları, oyuncakları, giyim tarzını keşfetmeye ve benimsemeye başlarlar.

Dönemsel Sorunlar: Bu dönemde bebeğin dokunma ile ilgili keşif halinden rahatsızlık duyarak engelleyici olmamak gerekmektedir. Çocuğun kendi vücuduna dokunmasından rahatsız olup engelleyici tutum sergilememek önemlidir. Bebeğin annesine temas etmesinin önüne geçmeye çalışmak, bebeği emzirmemek bu dönemde cinsel gelişim sorunları oluşturabilecek durumlardır.

2-6 Yaş Döneminde Cinsel Gelişim

Birinci Çocukluk Dönemi: Bebeklik döneminin sona erdiği ve ilk çocukluk döneminin başladığı 2 ile 6 yaş aralığını kapsayan zaman dilimidir. İlk çocukluk döneminde yani 3 yaş itibari ile çocuklar; kendi cinsiyetini fark edebilir ve farkındalık kazanır. Kendi cinsiyet rolüne uygun davranışları modeller ve oyun oynarken cinsel kimliğine uygun oyuncaklarla oynamayı seçer. Çocuklar bu dönemde dokunmak yerine, soru sorarak keşifte bulunurlar. Her şeyi sorarak ve uygulayarak keşif halinde olurlar. Arkadaşının cinsel organını merak edebilir ve karşı cinsi tanımaya çalışabilir. Karşı cinsten olan ebeveyni ile evlilik düşlemi kurabilir. Örneğin, 5 yaşında bir kız çocuğu “ben büyüdüğümde babamla evleneceğim” diyebilmektedir. Erkek ve kız ile ilgili cinsiyet farkını anlamaya yönelik sorular sorar ve bu dönemde bu durumu oyunlarına yansıtır.

Dönemsel Sorunlar: Bu dönemde oluşabilecek en büyük cinsel gelişim sorunları, ailelerin çocukların sordukları sorulara eksik veya fazla yani gereksiz ayrıntılara girerek cevaplar vermesidir. Bu soruların net ve kısa cevaplar olması gerekmektedir. Cinsellikle ilgili sorular: çocuğun basit bir nesne hakkındaki merakını gidermekten öteye geçilmemelidir. Sordukları soruları engellemek, çocuğu susturmak ve ayıplamak bu dönemin cinsel gelişim sorunları arasındadır. Tuvalet temizliğini yaparken çok fazla abartmak sıkıntı oluşturabilmektedir. Çocukların cinsel organlarını çok fazla ellemeden temizlemek gerekmektedir. Mahremiyet ve vücut özerkliğinin gelişmesi banyo yaptırırken iç çamaşır giydirilmelidir.

Okul Çağında Cinsel Gelişim

İkincil Çocukluk Dönemi: Bu dönem 6 ile 12 yaş aralığında olan dönemi kapsamaktadır. İlk çocukluk dönemi bittiği için bu dönemde çocuklarda farklılaşmalar olur. Cinsiyet farklılığı, cinsel kimlik ve kimliğe uygun roller belirlenmiştir. Bu dönem ilköğretimin başladığı evredir. Erkek çocukları sürekli kendi hemcinsleri ile kız çocukları ise kendi hemcinsleri ile oyunlar kurarak sosyal beceriler kazanırlar. Enerjilerini daha çok sosyal ilişkiler kurarak harcarlar. Cinsel konulara olan ilgi azalır, okul öğrenmesi ve grup oyunları aktif hale gelir. İkincil dönemin ilerleyen evrelerinde cinsel konulara ilgi azalır, ahlak gelişimi olgunlaşmaya başladığı için cinsellik ile ilgili konular daha az ifade edilmektedir.

Dönemsel Sorunlar: Çocuğa sevgilim, aşkım diye hitap etmek, çocukları dudaklarından öpmek, sürekli cinsellik içeren mesajlar vermek, çocuğun yanında soyunmak, mahremiyete özen göstermemek bu dönemde cinsel gelişim sorunların başında gelmektedir. Çocukla banyoya girilmemeli, kendi kendine yıkanabileceği öğretilmelidir. Çocuklar 7 yaş itibari ile kendi kendine yıkanabilmeli ve 5-6 yaş itibari ile tuvalet temizliğini kendisi yapabilmelidir. Bu dönemde çok fazla müdahale edildiğinde çocuk kendine güvensiz olabilmekte ve cinsel gelişim sorunları yaşamaktadır.

Ergenlik Döneminde Cinsel Gelişim

Ergenlik Dönemi: Bu dönem genel olarak 12-20 yaş arasını kapsamaktadır. Tüm gelişim evrelerinde olduğu gibi, cinsel gelişim evresinin de hızlı ve en çok değiştiği dönemdir. Bu gelişim evresi ile erkekler ve kızlarda ellerde ve ayaklarda büyüme, boy uzaması, tüylenmelerde ve sonrasında kıllanmalarda artış, seste kalınlaşma (erkeklerde daha fazla göze çarpar) gözlenir. Bu gelişim evresi ile ergenler, erişkinler gibi üreme yeteneğini kazanmış olur. Ergenler bu dönemde zaman zaman şaşkınlık, utanç gibi yoğun duygular hissederler. Ergenlere anne- babalar tarafından bu dönemin normal bir süreç olduğu ve yaşanabilecek cinsel gelişim sorunları hakkında önceden bilgisi verilmelidir.

Çocuklarda ve Ergenlerde Cinsel Gelişimde Etkili Olan Faktörler Nelerdir?

Çocuklarda ve ergenlerde cinsel gelişimi birçok faktör etkilidir. Öncelik sırasına göre şöyle değerlendirebiliriz:

1. Biyolojik Faktörler: Biyolojik gelişim anne rahminde başlar. Cinsiyet ile ilgili kromozomlar ve biyolojik ayrıntılar anne rahminde oluşmaya ve gelişmeye başlar. Erkek veya kız olmanın belirleyici olduğu bir evredir.
2. Çevresel Faktörler: Bebek kendi cinsiyeti ile dünyaya geldikten sonra cinsiyetine uyumlu rol ve davranış kalıplarını ilk etapta en yakın çevresi olan ailesinden edinmektedir. Anne ve baba cinsiyet rolünün gelişiminde ve cinsel gelişimde kritik rol oynamaktadır. Çocuğun kendi cinsiyetine uygun davranış, düşünce ve duyguları sosyal alanda da sergileyebilmesi için; ailelerin rolü cinsel gelişimde oldukça etkilidir.
3. Sosyokültürel Faktörler: Çocukların büyüdükçe, aileden nispeten daha bağımsız yaşayabildikleri alanlarda cinsel gelişimde etkili olabilmektedir. Arkadaş ilişkileri, televizyon programları, sosyal medya ve okul cinsel gelişim üzerinde oldukça etkilidir.

Çocuklarda ve Ergenlerde Cinsel Gelişim Döneminde Yaşanan Sorunlar Nelerdir?

Çocuk ve ergenlerde cinsel gelişim döneminde yaşanan en sık sorun kafa karışıklığı, yanlış ve korkutucu bilgiler, bu yanlış ve korkutucu bilgiler sebebi ile istenmeye riskli cinsel davranışlardır. Çocuklarda ve ergenler cinsel gelişim sorunları doğru bilgiye ulaşamadıklarında sınırlar ve mahremiyet konusunda sorunlar doğurmaktadır. Cinsellik eğitimi çocuğun ve ergenin yaşayabileceği cinsel sorunlar için önleyici olacaktır. Cinsellik eğitimi konusunda yetersiz kalındığında çocuklarda ve ergenlerde cinsel kimlik karmaşaları yaşanabilmektedir.

Çocuklarda ve Ergenlerde Cinsel Gelişim Sorunlarının Tanısı Nasıl Konulur?

Çocuklarda ve ergenlerde cinsel gelişimle ilgili sorunun tanısı koyabilmek için anne ve babadan alınacak detaylı anamnez (öykü) oldukça önemlidir. Çocuklarda ve ergenlerde cinsel gelişimden kaynaklı tanı, bu değerlendirmelerden sonra çocuk-ergen psikiyatri hekimi tarafından konur ve tedavi yöntemleri önerilir.

Özel Moodist Hastanesinde Çocuklarda ve Ergenlerde Cinsel Gelişim Sorunları Nasıl Tedavi Edilir?

Çocuklarda ve Ergenlerde Cinsel Gelişim sorunlarının tedavisinde aile ile iş birliğinde olmak oldukça önemlidir. Cinsel gelişim sorunlarına ailenin tutumu, sürece katkı sağlaması beklenir. Bu sebeple çocuk ve ergenlerde cinsel gelişim sorunları için aile, çocuğu desteklemesi önemlidir.

Çocuklarda ve ergenlerde cinsel gelişim sorunlarının tedavisinde, şema terapi, çocuk merkezli oyun terapisi, bilişsel davranışçı terapi, EMDR terapisi, çözüm odaklı terapi ve aile terapisinin teknik yöntemleri uygulanır.

Çocuklarda ve Ergenlerde Cinsel Gelişim Sorunları Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Çocuklarda ve ergenlerde cinsel gelişim sorunlarında dikkat edilmesi gereken en önemli nokta doğru tanı koymak ve anne-babayı cinsellik eğitimi konusunda doğru bilgilendirmektedir. Çocuklarda ve ergenlerde cinsel gelişimle ilgili sorunlara erken tanı konduğunda tedaviyi olumlu yönde etkileyecektir. Ayrıca cinsel gelişim sorunlarına bağlı olarak gelişecek farklı patolojiler için de önleyici olacaktır. Çocuklarda ve ergenlerde cinsel gelişim sorunlarında tedavinin doğru düzenlenmesi için anne-baba ile iş birliği içinde olmak ve değerlendirme yapmak önemlidir.

Cinsel Gelişim Sorunu Olan Çocukların Anne ve Babalarına Öneriler

Çocuk ve ergenlerde cinsel gelişimle ilgili anne ve babaların çocukları önceden bilgilendirmeleri hem doğru bilgiye ulaşmak hem de kafa karışıklığını sebep olmamak için önemlidir. Çocuklarda ve ergenlerde sağlıklı bir cinsel gelişim dönemi için yaş düzeylerine göre bilgi verilmedir. Basit, somut, anlaşılır olması önemsenmelidir.

Anne ve babalar, nasihat vermekten kaçınmalı ve çocuğun mahremiyetine saygı duymalıdır. Çocuk ve ergenlerde cinsel gelişim dönemlerinde cinselliğe yönelik merakının olması normaldir. Merak duygusu sebebi ile çocuk utandırmamalı, suçlanmamalıdır. Yaş gelişimine uygun cinsellik eğitimi verilmesi, cinsel gelişim sorunları açısından önleyici olacaktır.

Bu sayfadaki bilgiler Özel Moodist Hastanesi Medikal Ekibi tarafından hazırlanmıştır.