Nöroloji Merkezi
Nöroloji Nedir?
Nöroloji, vücudun beyin-omurilik ile birlikte çevresel sinir sistemini ve kasları ilgilendiren hastalıkları inceleyen, tanı ve tedavisini yürüten bir tıp bilim dalıdır.
Nörolojik hastalıklar tüm vücut sistemlerini etkileyebilmektedir. Çünkü beyin, omurilik ya da sinirlerin elektriksel yapısındaki anormallikler pek çok soruna yol açabilmektedir. Bu sorunlara inme (felç), kas zayıflıkları, koordinasyon problemleri, his kaybı, nöbet geçirme, sersemlik, ağrı, acı ve şuur kayıpları örnek olarak gösterilebilir.
Nöroloji Bölümü Hangi Hastalıklara Bakar?
Nöroloji bölümümüzde tanı konulan ve tedavi edilen beyin ile ilgili hastalıklar arasında;
- Baş ağrısı,
- Migren,
- Baş dönmesi,
- Uyku bozuklukları (Uyku Apne Sendromu, REM Davranış Bozukluğu, Huzursuz Bacak Sendromu gibi),
- Epilepsiler,
- Multipl Skleroz (MS) hastalığı,
- Parkinson hastalığı,
- Alzheimer ve benzeri Demans (unutkanlık) hastalıkları,
- Felçler,
- Nöropatiler (diabete bağlı, kalıtımsal, toksik, çeşitli hastalıklar ya da ilaç kullanımlarına bağlı nöropatiler vb.) yer alır.
Bunun yanı sıra yukarıda bahsedilen hastalıkları n psikolojik sonuçları da değerlendirilir ve tedavi edilir.
Moodist’te Nöroloji Bölümünün Tanı, Tetkik ve Tedavi Hizmetleri Nelerdir?
Nöroloji hekimleri, sinir sisteminin tüm bölümlerini ve sinir- kas hastalıklarını ilgilendiren oldukça geniş bir hastalıklar grubunun teşhis, takip ve tedavisi ile ilgilenmektedirler. Nörolojik hastalıklar, pek çok değişik nedenlerle ortaya çıkabilir. Bu hastalıkların teşhisinde ve takibinde sinirsel iletileri ölçen tetkiklere ve birtakım görüntüleme yöntemlerine başvurulur. Nörolojik açıdan problemleri olan hastaların tanısı konulmadan önce Nöroloji uzmanımız tarafından hastanın geçmiş bulguları incelenir.
Hastanın geçmişinde daha önce var olan hastalıklar ve genetik bir hastalık olup olmadığını anlamak için detaylı aile öyküsü alınır. Nörolojik muayenesi sonrasında hastalığa yol açan neden veya nedenler araştırılır. Bazı problemlerin teşhisini sağlamak adına yapılan EMG, EEG, PSG gibi testler de birimimiz tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu ve buna benzer tetkikler ve kan tahlilleri yöntemleri kullanılarak hastalıkların neden ve durumları araştırılır. Bu bilgiler ışığında hastaya en uygun tedavi yöntemleri planlanarak uygulanır. Özetle sıralayacak olursak;
- Anamnez (şikayet ve hikaye) alma,
- Nörolojik muayene,
- Kan tahlilleri,
- Elektrofizyolojik inceleme (EMG, EEG, PSG),
- Radyolojik inceleme (gerekirse)
Özel Moodist Hastanesi nöroloji kliniğinde uygulanan tetkik ve hizmetlerden bazıları şunlardır:
Moodist Elektrofizyoloji Laboratuvarı
Nörolojik birçok hastalığın teşhisinde muayene yanı sıra elektrofizyolojik testler de gerekebilir. Bu testler elektroensefalografi (EEG), elektromiyografi (EMG) ve polisomnografidir (uyku ve uyku ile ilişkili solunum ve hareketlerin kayıtlaması). Bu testler sadece bir grup laboratuvar testi değil nöroloji değerlendirmesinin uzantısıdırlar. Sadece klinik şüphe duyulan durumu doğrulamak ya da yanlışlamakla birlikte; belirsiz, sessiz ya da daha önce şüphelenilmeyen anormallikleri ortaya çıkarır ve anormalliğin yeri, tipi ve derecesini kesin olarak belirlemeyi de sağlarlar. Genel olarak elektrofizyolojik testler ayrdımıyla, santal ve periferik sinir sistemi ve kas sistemindeki patofizyolojik değişiklikler, fonksiyonlar ölçülür ve tarif edilir.
EEG (Elektroensefalografi)
Elektroensefalografi, beyindeki sinir hücreleri tarafından hem uyanıklık, hem de uyku halindeyken üretilen elektriksel faaliyetin kağıt üzerine beyin dalgaları halinde yazdırılmasıdır. Saçlı deri üzerine yerleştirilen elektrotlar aracılığı ile beynin elektriksel aktivitesi ölçülmektedir. Bilgisayarlı tomografi (BT) ve manyetik rezonans görüntüleme (MR) gibi EEG’ye göre daha sonradan geliştirilmiş olan inceleme yöntemleri beynin elektriksel faaliyeti konusunda bilgi vermezler. Beynin kayıt anındaki fonksiyonu hakkında bilgi verir. Beyinde, beyin dalgalarını bozan bir problem varsa bu problemin yeri ve neden oluştuğu konusunda da çok sınırlı bilgi verebilir. Ancak beyindeki hasarın görüntüsü ile ilgili bir bilgi vermez.
Esas olarak epilepsi şüphesi olan durumlarda ve epilepsi hastalığının takibinde kullanılmaktadır. Epilepside EEG’nin amacı tanının desteklenmesi, tedaviye karar verilmesi, tiplerinin belirlenmesi (sınıflanması), fokal beyin lezyonunun araştırılması ve epilepsi hastalarının izlenmesidir. Ancak, beyin hücrelerinde fonksiyon kaybına yol açarak beyin dalgalarını bozabilen birçok durumda (unutkanlık hastalıkları, ensefalit, çeşitli sistemik hastalıklar ve ilaçlara bağlı bilinç bulanıklığı ile giden durumlar vs.) ayırıcı tanı amacı ile kullanılabilir.
Başta epilepsi hastaları ve şüphe oluşturan nöbet bozuklukları olan hastaları incelemekte kullanılan kullanılan EEG tetkiki de elektrofizyoloji laboratuarımızda yapılabilmektedir.
Beynin elektriksel faaliyeti, hastanın saçlı derisi üzerine yerleştirilen küçük metal elektrotlar vasıtasıyla EEG aletine iletilir ve veriler ortalama 20 dakika süreyle bilgisayara kaydedilir. Çekim sırasında hastaya elektrik verilmesi söz konusu değildir ve hasta herhangi bir ağrı duymaz.
EMG (Elektromiyografi)
Santral sinir sistemi (beyin, omurilik), periferik sinir sistemi ve kas fonksiyonlarını değerlendirmek için kullanılır. EMG testi, sinirler ve sinirler-kaslar arasındaki bağlantılardaki bozuklukları ölçmeye yarayan bir elektrofizyolojik test olup nöroloji uzmanları tarafından uygulanır. EMG ile bu bölgelerdeki varsa problemin yeri, derecesi, tipi, ne kadar zamandır süregeldiği bilgileri edinilmeye çalışılır. Duyu ve motor sinir uçlarının sinir iletim durum ve hızları ölçülür.
En sık kullanıldığı alanlar Karpal Tünel Sendromu (KTS) gibi tuzak nöropatiler, bel ve boyun fıtıklarında sinir hasarının gösterilmesi, kas hastalıklarında sinir-kas iletimindeki bozuklukların gösterilmesi, yüz felci, diayebete ya da çeşitli hastalıklar, ilaç-madde-alkol kullanımına bağlı polinöropati, motor nöron hastalığı (ALS ) veya Guillain Barre Sendromu gibi hastalıklarının tanı ve tedavisidir. Oldukça kompleks bir test olan EMG’yi uygulamak için uzun süreli eğitimden geçmek gerekmektedir.
Polisomnografi (Uyku Testi) (Hastanede ve Evde)
Tüm gece boyunca uyku, solunum, kol ve bacaklardaki hareketlerin kaydının yapıldığı bir testtir. Bu test en sık uyku-apne sendromu, uyku ile ilişkili hareket bozuklukları uykunun kendisinden kaynaklanan bozuklukları tespit etmek için kullanılır. Moodist hastanesinde polisomnografi testi yani uyku testi gerek hastanede gerekse evde uygulanabilmektedir.
Moodist Nöropsikoloji Laboratuvarı
Nöropsikolojik değerlendirme; nöroloji, psikiyatri ve beyin cerrahisinin yanı sıra epilepsi cerrahisi ve klinik psikoloji gibi özel alanlardaki uygulamalarda da önemli yer tutan yardımcı muayene yöntemlerinden biridir. Bu muayene beyin-davranış ilişkisi temelinde, nöropsikolojik testler olarak adlandırılan bir takım psikometrik araçlar ile gerçekleştirilmektedir.
Karmaşık davranışlar ve bilişsel işlevler, beyindeki belli anatomik yapıların ve bunlar arasındaki nöral ağların katıldığı geniş boyutlu, dağınık, nörokognitif şebekelerin faaliyetine bağlı olarak gerçekleşir. Bu sistemlerin herhangi bir bileşeninin hasarı, ilgili bilişsel alanda hafif ya da şiddetli bir bozulma ortaya çıkarabilir. Nöropsikolojik testler ise bu nöral sistemlerin ürünü olan karmaşık davranışlarımızı ve bilişsel işlevlerimizi değerlendirmeye olanak sağlar. Nöropsikolojik testlerden; ayırt edici tanı, hastalığın izlenmesi, tedavi etkinliğinin izlenmesi, rehabilitasyonun planlanması ve araştırma amacıyla yararlanılmaktadır.
Böylelikle nöropsikolojik testler, kişinin yakınmalarının altında gerçek bir bellek ya da diğer zihinsel işlevlerdeki bozukluğun ya da zayıflığın olup olmadığını ortaya koymak, yani olayın gerçekten beyin işlevlerinde bir bozulmaya mı, yoksa daha çok ruhsal gerginlik gibi bir duruma mı bağlı olduğunu ayırt etmek için elimizdeki etkili bir yöntemdir. Bu testler, ayrıca zihinsel işlevlerde bir bozukluk saptandığı durumlarda, bunun biçimine bakarak ne tarzda bir hastalığın yol açtığı bir bozukluk olduğu (yani hastalığın tanısı) ve hastalığın seyri konusunda ipuçları vermektedirler.
Ayrıca, uygulanan tedavinin etkinliği de, tedavi öncesi ve sonrasında yapılan ayrıntılı nöropsikolojik değerlendirme ile saptanabilir. Kişinin ortaya koyduğu nöropsikolojik profil, yani hastanın bozulan ve korunan süreçleri, ortaya çıkan bozukluklarını telafi etmede kullanacağı stratejilerin belirlenmesinde, diğer bir deyişle rehabilitasyonunun programlanmasında büyük bir önem taşır. Nöropsikolojik testler ile değerlendiren mental işlevler aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Uyanıklık ve Dikkat
- Karmaşık Dikkat ve Yürütücü İşlevler, Perseverans (Sebatlılık),
- Enterferansa direnç, Tepki inhibisyonu yapabilme, Kategori değiştirebilme
- Planlama
- Soyutlama, Akıl yürütme
- Bellek
- Dil Becerileri
- Aritmetik
- Dikkatin mekana yönelimi – Karmaşık görsel algısal işlevler (Vizüo-spasyal/Görsel-mekansal beceriler)
- Yapılandırma (Vizüo-konstrüktif beceri)
- Praksi
Moodist nöropsikoloji laboratuvarında, deneyimli klinik psikologlar tarafından standart ve bilgisayarlı nöropsikolojik testler yapılıp yorumlanmaktadır. Değerlendirilen tüm bu zihinsel beceriler sonucunda, testi uygulayan uzman ve hekim tarafından hastanın yakınmalarının sebepleri ve gerçek problemleri ortaya çıkarılabilmektedir. Çıkan sonuç neticesinde de hastaya uygun bir tedavi programı belirlenerek gereken rehabilitasyon teknikleri uygulanmaktadır. Bilişsel rehabilitasyon programı; yapılan nörolojik ve nöropsikolojik değerlendirmeler ışığında hastanın zayıf olduğu belirlenen bilişsel becerilerine yönelik yapılmaktadır.
Tanı ve Tedavide Moodist Farkı
Özel Moodist Hastanesi Nöroloji Bölümü’nde geniş bir yelpazede nörolojik hastalıkların ayaktan tanı, tedavi ve izlem hizmetleri verilmektedir.
Hastanemizde yeni gelişen teknikler ve tedavi seçenekleri üzerine araştırma ve çalışma programları başarıyla sürdürülmektedir. Bu şekilde, bilgiyi bir yandan üreterek ve yeni ortaya çıkan tedavi seçeneklerini, hastalarımızın hizmetine sunabilmekteyiz.
Tedavi kapsamında; çeşitli hastalıkların sağaltım programı hastalarımız özelinde oluşturulmaktadır. Böylece çok yönlü, birbirini tamamlayıcı tedavi seçenekleri olan; ilaçlar, bilişsel rehabilitasyon, beyin uyarım yöntemleri ve günlük yaşam aktivitelerinin yeniden düzenlenmesine yönelik pek çok tekniklerle hastalarımızda çok daha etkin bir tedavi yaklaşımı benimsiyoruz. Tüm bu benimsediğimiz tedavi yaklaşımını uygulayabilecek olan yeterlilik düzeyine sahip multidisipliner bir çalışma ekibine sahibiz.
Nörolojik Hastalıklar Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Nörolojik rahatsızlıklar, hastalar, yakınları ve sağlık çalışanları için en fazla sağlık yükü oluşturan hastalık gruplarından olup, yaşlanan dünya nüfusu ile bu durumun giderek artmaktadır. Nörolojik hastalıklar dünya çapında ölümlerin yaklaşık yüzde 16,8’inin nedenini oluşturmakta ve her yıl dünyada 9,4 milyon kişi hayatını kaybetmektedir.
Beyin ve sinir hastalıklarında da diğer hastalıklarda olduğu gibi bir takım bedensel ağrılar ya da olumsuz yakınmalarla karşılaşılmaktadır. Bu anlamda nörolojik hastalıkların belirtileri konusunda bir değerlendirme yapmak gerekirse, hastalar genellikle aşağıdaki belirti ve şikayetlerle nöroloji uzmanlarından yardım almayı düşünürler:
- Bağ ağrısı
- Baş dönmesi
- Bayılma
- Uyku bozuklukları
- Ellerde titreme ve istemsiz hareketler
- Hareket bozuklukları
- Şuur bozuklukları
- Unutkanlık
- Bel, boyun ve sırt ağrısı
- Denge kaybı
Bu gibi belirtiler ortaya çıktığında mutlaka en kısa süre içerisinde bir nöroloji uzmanına danışılarak birtakım tetkiklerle birlikte değerlendirilmelidir. Vücudumuzun yaşamsal anlamda en hassas yapılarını oluşturan otonom, merkezi ve periferik sinir sistemlerinde meydana gelen olumsuzluklar nedeniyle ortaya çıkan nörolojik hastalıklar konusunda hızlı ve erken teşhis çok önemlidir.
Erken teşhis ile tedaviye başlanması iyileşme açısından da oldukça değerlidir. Eğer tetkiklerde ve teşhis koymada gecikilecek olursa geri dönülemez hasarlar ile hayati riskler dahi ortaya çıkabilmektedir. Bu nedenle nörolojik rahatsızlıklar yaşayan kişilerin acil bir şekilde en yakın nöroloji uzmanı ile görüşerek erken tanı sonrasında acilen tedavi sürecine başlaması gerekmektedir.
Nöromodülasyon (TMS) Laboratuvarı
Transkranial Magnetik Stimulasyon (TMS) birtakım nöropsikiyatrik hastalıkların tedavisinde kullanılmaya başlanan yeni bir alet ve yöntemdir. Moodist Hastanesi Nöromodülasyon Laboratuvarında TMS uygulaması yapılmaktadır. TMS’nin temel çalışma prensibi; elektromagnetik koilin saçlı deri üzerinden uygulanması ile hastada inaktif olan beyindeki kilit bölgelerin manyetik uyarılmasıdır. Öncesinde baş üzerinde birtakım noktalar (nazion ve sağ, sol olmak üzere preauricular bölgeler) işaretlenerek ses dalgası yayan işaretleyiciler sabitlenir ve istenilen beyin bölgesi lokalize edilir. TMS bizim normalde kullandığımız MR cihazlarına çok benzer şekilde çalışmakta olup, o güçte (1,5-2 Tesla) manyetik alan darbeleri oluşturmaktadır.
TMS depresyonda, migrende kullanılan FDA onaylı, güvenli noninvazif bir tedavi yöntemidir. Bunlara ek olarak laboratuarımızda TMS’yi tinnitus (kulak çınlaması), demans, epilepsi, parkinson ve alzheimer hastalıklarındaki etkinlikleri üzerine araştırmalar için gerçekleştirmekteyiz.
Migrende Transkraniyal Manyetik Stimülasyon (TMS)
Migren hastalarının daha çok TMS tedavisi olarak bildikleri ve migren tedavisinde etkinliği konusunda sık araştırılan bir tedavi yöntemidir. Migrende TMS işlemi başın arka kısmından (oksipital bölgeden) uygulanır. Tekrarlayıcı ya da tek uygulama şeklinde yapılabilir. Manyetik uyarılarla, beyin korteksinde elektriksel alanları etkileyerek bazı nörotransmitterlerin salınımını da etkilediği düşünülmektedir. Ayrıca uygulandığı bölgede sinir dokusunun polarizasyonu üzerinden de etki edebilmektedir. Kronik migren tedavisinde etkinliği ile ilgili veriler henüz ‘yeterli düzeyde değildir’. Ancak FDA (Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi) tarafından ‘auralı migrenin akut atağının tedavisinde’ kullanımı onaylanmıştır.
Unutkanlık Konusunda Nöroloji Kliniğinde Nasıl Bir Tedavi Yöntemi İzlenmektedir?
Bilinen klasik yöntemler (BBT-MR, EEG, Kan tahlilleri) ve Nöropsikometrik değerlendirmeler ile hastanın bilişsel bozukluğunu, unutkanlığının biçimini, özelliklerini belirleyip tanı koyduktan sonra tedavi planlamaktayız. En klasik tedavi yöntemi ilaç tedavisi olmakla birlikte ilaçlar, bütün durumlar için etkili değillerdir. Destekleyici pek çok tedaviye de ihtiyaç vardır. Bunun için yaptığımız temel yaklaşımlardan bir tanesi Bilişsel Rehabilitasyondur. Alzheimer hastalığı gibi ilerleyici de olsa dejeneratif hastalıklarda işe yarayabilen bir yöntemdir.
Bir diğer tedavi yöntemi, son yıllarda gelişen, noninvaziv nöromodülasyon teknik (TMS) olarak adlandırdığımız beyin uyarımı teknikleridir. TMS; beyine, bedene bir müdahale olmaksızın, dışarıdan uygulanan bir tedavi yöntemidir. Bu cihaz ile, yüksek güçlü bir manyetik alanı, kafatasının üzerinden, beynin hasarlı olan bölgelerine yönlendirerek iyi çalışmayan bu bölgelerin tekrar aktive olması hedeflenmektedir.
Nörolojik Hastalıklar ile Başa Çıkmak İçin Ne Yapılabilir?
Nörolojik hastalıklar alanında tanı ve tedaviyi daha etkin duruma getirebilmek için bütün dünyada devam eden çalışmalarda çok umut verici sonuçların alınmaktadır. Eskiden iyileşmez gözüyle bakılan pek çok nörolojik hastalık, tedavi edilebilir hastalıklar grubuna girmiştir. Teknolojik gelişmeler beyin hastalıklarının tanı ve tedavisinde de gelişmeleri hızlandırmakta, çağın getirdiği olanaklar nörolojik hastalıkların tanı ve tedavisine de uygulanmaktadır. Moodist Hastanesi’inde de; nörolojik hastalıklara özel, tanı ve tedavi imkanlarının artırılması, nörolojik hastaların bakım ve rehabilitasyonları için yeni düzenlemeler yapılması yönünde çalışmalar büyük bir titizlikle sürdürülmektedir.
Beyin ve sinir hastalıkları konusunda, toplumumuzun eğitimi ve bilgilendirilmesi giderek önem kazanmaktadır. Özellikle okullardan başlamak üzere sebze ve meyveyi yeterince içeren doğru beslenme alışkanlıklarının edindirilmesi gerekmektedir. Ayrıca sigara ve alkol kullanımının önlenmesine yönelik bilgilendirme, fiziksel aktiviteyi artıracak ortamların sağlanması, hipertansiyon, şeker hastalığı, kalp hastalıklarının düzenli kontrolü ve uygun tedavisi, obeziteyi önleyecek stratejiler sadece sağlık merkezleri ile değil okullar, parklar, spor merkezleri, halk eğitim stratejileri ile bir bütün olarak ele alınmalıdır.
Nörolojik Hastalığı Olan Yakınıma Nasıl Yardımcı Olabilirim?
Giderek yaşlanan nüfus göz önüne alındığında nörolojik hastalıklar ve acillerin oranı gün geçtikçe artmaktadır. Nörolojik aciller özellikle yaşlılarda diğer acillere göre daha sık görülmektedir. Son zamanlarda değişen ve gelişen tedavi protokolleri sayesinde hızlı tanı ve tedavinin önemi artmıştır. Hızlı tedavi edilmediği takdirde acil nörolojik hastalıklar yaşlı hastalarda önemli bir ölüm ve sakatlık nedenidir. Yaşlılarda fizyolojik değişiklikler ve ek hastalıkları nedeniyle tanı bazen zor ve karışık olabileceğinden, ek dikkat ve beceri gerektirir.
Nörolojik hastalıkların belirtileri arasında baş ağrısı, baş dönmesi, vücutta güç kaybı, hareketlere engel olamama gibi koordinasyon sorunları, bilinç bulanıklığı, uyuşma veya baş dönmesi gibi semptomlar görülebilir. Bu nedenle bu tarz belirtileri yaşayan kişilerin acil bir şekilde en yakın nöroloji uzmanı tarafından değerlendirilmesi gerekir.