Psikoloji Nedir?
Psikoloji, zihin ve davranışı inceleyen bir bilim dalıdır. Psikoloji hem akademik bir disiplin hem de uygulamalı bir bilimdir. İnsanların nasıl düşündüklerini, nasıl hissettiklerini ve nasıl davrandıklarını anlamaya çalışma psikoloji biliminin konusudur. Kişilik, zekâ, hafıza, algı, dikkat ve motivasyon alanları da psikoloji biliminin kapsamına girer.
Psikoloji biliminin ortaya çıkmasından çok daha önce filozoflar, zihnin doğası ve işleyişi ile ilgili düşünmeye başlamış ve birtakım sonuçlara varmışlardır. Daha sonra, fizyologlar ve nörologlar zihin ile ilgili çalışmaları ilerletmişlerdir. Modern psikolojinin kurucusu olarak kabul edilen Wilhelm Wundt’un ilk deneysel psikoloji laboratuvarını kurması ile psikoloji ayrı bir bilim olarak ele alınmaya başlanmıştır. Psikoloji; Klinik Psikoloji, Bilişsel Psikoloji, Gelişim Psikolojisi, Sosyal Psikoloji, Endüstri ve Örgüt Psikolojisi, Trafik Psikolojisi, Spor Psikolojisi ve Nöropsikoloji gibi birçok alt dalı olması sebebiyle çok yönlü bir disiplindir. Üniversitelerin 4 yıllık Lisans Programlarında Psikoloji eğitimini tamamlayan kişiler “Psikolog” unvanını alırlar. Alt dallarda uzmanlaşmak isteyen psikologlar, yüksek lisans ve/veya doktora eğitimi almaya devam ederler. Eğitimlerinin sonunda Uzman Psikolog ve/veya Doktor Psikolog unvanını alırlar.
Moodist Psikolog Kadrosu
Psikologlar Hangi Hastalıklarla İlgilenir?
Her psikolog hastalıklarla ilgilenmez. Yalnızca klinik alanda uzmanlaşmış olan psikologlar ruh sağlığı ve bozuklukları ile çalışırlar. Ruh sağlığı bozuklukları, kişilerin düşünce, duygu ve davranışlarını belirgin bir şekilde etkileyen durumlardır. Dönemsel ya da kronik olabilirler. Kişilerin işlevselliğini anlamlı bir şekilde etkilerler.
Duygudurum Bozuklukları, Anksiyete Bozuklukları, Obsesif Kompulsif Bozukluk ve ilişkili Bozukluklar, Beslenme ve Yeme Bozuklukları, Kişilik Bozuklukları, Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu, Madde ile ilişkili Bozukluklar ve Bağımlılık Bozuklukları, Cinsel İşlev Bozuklukları, Şizofreni ve Psikozla Giden Diğer Bozukluklar, psikologların en sık çalıştığı bozukluklardandır. Psikologlar, ruh sağlığı bozuklukları ile çalışırken sıklıkla psikiyatristler ile iş birliği içerisinde olurlar.
Psikologlar yalnızca ruh sağlığı bozukluğu tanısı almış kişiler ile çalışmazlar. Duygu düzenleme becerileri, sorun çözme becerileri, stresle baş etme, koruyucu ve önleyici ruh sağlığı hizmetleri, travma, afet ve krize yönelik çalışmalar da psikologların çalışma alanına girer. Psikologlar, çalıştıkları yaş grubuna ve problemlere göre de birbirlerinden ayrılırlar. Çocuk ve ergen terapisi, çift ve aile terapisi, cinsel terapi, bireysel terapi ve grup terapisi çalışma yöntemleri bakımından oldukça farklıdır ve ayrı uzmanlık gerektirir.
Psikolojik Testler Nedir?
Psikologlar, bireylerin ya da grupların düşünceleri, duyguları, davranışları, algıları, hafıza, dikkat ve öğrenme becerileri, duygu düzenleme becerileri, problem çözme becerileri gibi işlevleri ile ilgili ayrıntılı bilgi sahibi olabilmek için psikolojik testlerden faydalanırlar. Psikolojik testler tanı ve tedavi süreci için yol gösterici olurlar. Psikolojik testler kâğıt-kalem ile uygulanabileceği gibi bilgisayar tabanlı olarak da uygulanabilir.
Psikolojik testler objektif ve projektif testler olmak üzere ikiye ayrılırlar. Projektif testlerle kişilerin belirsiz uyaranlara verdikleri yanıtlar değerlendirilir ve bu yolla bilinçdışı çatışmaları ortaya çıkarmak amaçlanır. Rorschach Mürekkep Lekesi Testi ve Tematik Algı Testi projektif testlere örnektir. Objektif testler ise isminden de anlaşılacağı gibi yapılandırılmış testlerdir ve uygulayıcının öznel değerlendirmelerinin minimize edildiği bir yöntem kullanır. MMPI Kişilik Envanteri ve WISC-4 Zeka Testi objektif testlere örnektir. Klinik alanda en sık kullanılan psikolojik testler; zekâ ve yetenek testleri, tutum testleri, kişilik testleri, dikkat testleri ve nöropsikolojik testlerdir. Psikolojik testler, test eğitimini, süpervizyonunu tamamlamış ve uygulayıcı sertifikasını almaya hak kazanmış psikologlar tarafından uygulanır, değerlendirilir, raporlanır ve yönlendiren uzman ile paylaşılır.
Psikolojik testleri değerlendirmek uzmanlık gerektirdiği için ve kişilerin kendileri ya da yakınları ile ilgili etiketleyici bir tutum geliştirmesine engel olabilmek adına raporlar direkt olarak hasta ve hasta yakınları ile paylaşılmaz. Kişiyi, psikolojik test uygulamasına yönlendiren uzman, test sonuçlarının uygun gördüğü kadarını hastası ile paylaşır.
Terapi Yöntemleri Nelerdir?
Psikologlar, klinik çalışmalarında bir ya da birden fazla psikoterapi teorisinden yararlanırlar. Bu teoriler, psikologların terapi çalışmaları sırasında hem danışanlarını hem de danışanlarının sorunlarını anlama ve çözüm sürecine yardımcı olma yolunda bir yol haritası oluştururlar. Bir anlamda, terapistlerin danışanlarla çalışırken bir çerçeve oluşturmasına yardımcı olurlar.
Bilişsel Davranışçı Terapi, Psikodinamik Terapi, Şema Terapi, Oyun Terapisi, Cinsel Terapi ve Çift ve Aile Terapisi günümüzde en sık kullanılan terapi yöntemlerindendir. Bilişsel Davranışçı Terapi; düşünceler, duygular ve davranışlar arasındaki bağlantıya odaklanan kısa süreli ve çözüm odaklı bir yöntemdir. Günümüzde Anksiyete Bozuklukları ve Depresyon tedavisinde en sık kullanılan terapi yöntemi olduğu söylenebilir. Psikodinamik Terapi; geçmişte ve günümüzde gerçekleşen önemli yaşam olaylarının ve kişilerarası ilişkilerin, bireyin mevcut duygularını, davranışlarını, ilişkilerini ve seçimlerini etkilediğini belirten bir yöntemdir. Bilinçdışına odaklanan bu terapi yöntemi uzun sürelidir.
Şema Terapi; Bilişsel Davranışçı Terapi, bağlanma teorisi, nesne ilişkileri teorisi, Gestalt Terapi teori ve tekniklerini birleştiren bir yöntemdir. Borderline ve Narsisistik Kişilik Bozukluklarının tedavisinde çok etkili olduğu bilinmektedir. Oyun Terapisi; küçük yaştaki çocukların yaşadıkları psikososyal zorlukları değerlendirmek, önlemek ve/veya tedavi etmek amacıyla oyundan faydalanan bir yöntemdir. Bilişsel Davranışçı Oyun Terapisi, Çocuk Merkezli Oyun Terapisi, Deneyimsel Oyun Terapisi ve Fillial Terapi gibi birçok farklı çeşidi bulunmaktadır. Cinsel Terapi; bireysel ve/veya çift ve aile terapilerinde cinsel işlev bozukluklarının tedavisinde kullanılan bir yöntemdir.
Çift ve Aile Terapisi; çiftlerin iletişim ve çatışma çözme becerilerini geliştirmeyi hedefler. Çift ve Aile Terapisi’nde seanslara her iki partner de katılım gösterir. Bazı durumlarda terapist, danışanları ayrı ayrı da görmek isteyebilir. Kişilerin kendilerine ve sorunlarına uygun bir terapi yöntemi seçmesi oldukça önemlidir.
Online Psikolog Görüşmeleri Hakkında
2020 yılında dünyayı etkisi altına alan Covid-19 Pandemisi ile büyük oranda evden çalışmaya geçiş ile birlikte, ruh sağlığı alanında da online terapilere talep artmıştır. Covid- 19 Pandemisi öncesinde genellikle şehirlerarası ve/veya ülkelerarası görüşmeler için tercih edilen online terapi, pandemi ile birlikte sıklıkla tercih edilen bir yöntem haline gelmiştir.
Online terapilerin artmasının, terapiye erişimi kolaylaştırdığı bilinmektedir. Teleterapi, e-terapi gibi isimlerle de anılan online terapi, canlı video seansları şeklinde planlanan, yüz yüze gerçekleştirilen terapilerde olduğu gibi belirli bir çerçeve ve kurallar ışığında uygulanan bir görüşme yöntemidir. Online terapilerin yapıldığı platformların gizlilik açısından güvenli bir alan yaratması oldukça önemlidir. Yapılan çalışmalar, online terapilerin oldukça etkili olduğunu göstermektedir.
Psikiyatrist ve Psikoloğun Farkı Nedir?
Her ikisi de ruhsal bozuklukları tedavi ettiği için, psikiyatri ve psikoloji sıklıkla karıştırılan iki alandır. Fakat, psikiyatri ve psikolojide alınan eğitim ve kullanılan yöntemler birbirinden oldukça farklıdır. Üniversitelerin 4 yıllık lisans programlarında Psikoloji eğitimi tamamlandığında “Psikolog” unvanı alınır. Yüksek lisans ve doktora programlarına devam eden psikologlar Klinik Psikoloji alanında uzmanlaşabilirler. Psikologlar tıp doktoru değildirler.
Psikologlar tanı koymazlar, herhangi bir tıbbi müdahalede bulunmazlar ve ilaç reçete etmezler. Psikolojik test ve değerlendirme yapar; psikoterapi ve danışmanlık hizmeti verirler. Psikiyatristler ise tıp doktorudurlar. Tıp Fakültesinde 6 yıllık temel tıp eğitimini tamamladıktan sonra, uzmanlık sınavına girerek Psikiyatri Ana Bilim Dalı’nda eğitimlerine devam ederler. Bu eğitimin sonunda, Psikiyatrist unvanı alırlar. Psikiyatristler tanı koyarlar, tıbbi müdahalede bulunurlar ve ilaç reçete ederler.
Bu sayfadaki bilgiler Özel Moodist Hastanesi Medikal Ekibi tarafından hazırlanmıştır.
