Tükenmişlik sendromunun tüm dünyaya yayılan geniş sosyal, ekonomik ve kültürel gelişmeler sonucunda ortaya çıktığı düşünülüyor. Sendromun psikolojik, fiziksel ve davranışsal belirtileri olduğunu ve yaşam kalitesini olumsuz etkilediğini belirten Klinik Psikolog Eslem Fulya Ekşi, tükenmişlik sendromunun bireysel bir süreç olmasıyla birlikte zaman içerisinde kişinin aile, iş ve sosyal yaşam alanları üzerinde de etkisinin oluşabileceğini söylüyor.
Tükenmişlik sendromu bireyin normal şartlarda kariyerinden, arkadaşlıklarından veya aile ilişkilerinden aldığı keyfi ve başarı duygusunu azaltan zihinsel ve fiziksel bir tükenme durumu olarak adlandırılıyor. Tükenmişlik sendromu bir anda ortaya çıkmıyor, tam tersine yavaş yavaş ilerliyor. Tükenmişlik sendromu yaşayan bireylerde belirgin isteksizlik, yoğun uyku ihtiyacı, sürekli yorgunluk hali gözlenebilir. Tüm bunlara ek olarak tükenmişlik sendromu yaşayan bireyler gün geçtikçe eleştirel yaklaşımları kabullenmekte zorlanabilir, tahammül seviyeleri azalabilir, çok kolay öfkelenebilirler. Tükenmişlik sendromunun belirtilerini davranışsal, psikolojik ve fiziksel olarak ayırabiliriz. Belirtiler ortaya çıktıktan sonra zaman geçmeden önlem alınması faydalı olacaktır.
Tükenmişlik Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Davranışsal Belirtiler
- Çabuk unutma
- Kendini başarısız hissetme
- Aile içi problemler
- Odaklanma zorlukları
- Aniden sinirlenme ve öfke patlamaları
- Sık sık ağlama
- Yalnız kalmak isteme
- Alınganlık
Fiziksel Belirtiler
- Yorgunluk
- Bitkinlik
- Baş ağrısı
- Uyuşukluk
- Uyku ve iştahta bozulma
- Enfeksiyonlara karşı direncin azalması
- Dirençli soğuk algınlıkları
- Solunum yolu rahatsızlıkları ve nefes darlığı
- Vücut ağrıları
- Mide-bağırsak hastalıkları
- Yüksek tansiyon
- Yüksek kolesterol
- Kas gerilmeleri
- Kalp çarpıntısı ve cilt hastalıkları
Psikolojik Belirtiler
- Mutsuzluk
- Başarısızlık hissi
- Öfke
- Örgütsel bağlılık ve aidiyette azalma
- Suçlayıcılık
- Tahammülsüzlük
- Engellenmişlik
- Yeterince takdir edilmediği duygusu
- Aşırı şüphecilik
- Kaygı
- Huzursuzluk
- Kendini soyutlanmış̧ hissetme
- Zihin karışıklığı ve yetersizlik duygusu
Tükenmişlik Sendromu Performans Düşüklüğüne Neden Olabilir
Tükenmişlik sendromu performans düşüklüğüne ve yapılan işin niteliğine yansıyor. Bu durum kişinin motivasyonunu etkileyerek kendini başarısız hissetmesine neden olabilir. Tükenmişlik sendromu ilerledikçe kişinin birçok alandaki işlevselliğini olumsuz yönde etkileyebilir. Bu durum beraberinde kaygı bozuklukları, madde kullanım bozuklukları, depresyon gibi diğer psikiyatrik hastalıkları beraberinde getirebilir. Bu nedenle tükenmiş hissettiğinizde ilk adımınız mutlaka hem yaşamınızı yeniden düzenleyebilmeye hem de tükenmişliğin yarattığı psikolojik sorunlarla başa çıkabilmeye dönük bir uzmandan yardım almak olmalıdır.
