Sigara ve Tütün (Nikotin) Bağımlılığı

Sigara ve Tütün (Nikotin) Bağımlılığı Nedir?

Nikotin, sigara ve tütün ürünlerinin içeriğinde bulunan ve çeşitli hormonların salınımını gerçekleştirerek şiddetli bağımlılık geliştiren koyu renkli bir maddedir.

Sigara ve Tütün (Nikotin) Bağımlılığının; dopamin ödül sisteminin aktive edilmesinin yanı sıra bazı hormonların nikotinin santral sinir sistemindeki uyarıcı etkisine katkıda bulunarak geliştiği düşünülmektedir.

Sigara ve Tütün (Nikotin) Bağımlılığının Nedenleri Nelerdir?

Nikotin; Fizyolojik ve psikolojik bağımlılık yapar. Nikotin kan konsantrasyonu azalınca yoksunluk belirtileri ortaya çıkar. Bu etkiler nedeniyle sigara ve tütün (nikotin) bağımlılık düzeyinde devam eder.

Sigara ve Tütün (Nikotin) Bağımlılığını Azaltmak İçin Neler Gerekir?

Nikotin bağımlılığını bırakmadan önce;

• Kullandığınız sigara markasını sürekli değiştirin.
• Her gün içeceğiniz kadarını ayırın ve onu yanınıza alın.
• Çayla, kahveyle vs. ile içmeyin. Önce veya sonra sigaranızı için…
• Ailenize, arkadaşlarınıza ve çalışma arkadaşınıza bırakmayı planladığınızı söyleyin ve onların desteğini isteyin.
• Başkalarından sizin yanınızda sigara içmemelerini rica edin ve içilen ortamdan uzaklaşın.
• Bırakmak için net bir tarih koyun.

Sigara ve Tütün (Nikotin) Bağımlılığı Hangi Hastalıklara Sebep Olur?

• Tütün; nikotin, katran ve karbon monatoksitten oluşur. Dolayısıyla başlıca akciğer kanseri olmak üzere kanserlerin meydana gelmesinde etkilidir.
• Damar tıkanıklıklarına yol açtığı bilinmektedir.
• Koroner kalp hastalığı yani damar sertliğinin oluşmasıyla, periferik damar hastalıklarıyla, KOAH’yla, beyin-damar hastalıklarıyla önemli bir ilişkisi olduğu bilinmektedir.

Sigara ve Tütün (Nikotin) Bağımlılığı Nasıl Tedavi Edilir?

Sigara bırakmaya yönelik tedaviye başvuran kişiler bırakmayı istemeyip yakınları tarafından yönlendirilmiş, bırakmayı isteyen veya azaltmak isteyen gibi pek çok şekilde gerçekleşebilir. Yaklaşım ve tedavi yöntemi de buna göre farklılık gösterecektir.

Dünya Sağlık Örgütü’nün sigara bırakma sürecinde önerdiği 5 basamak aşağıdaki gibidir.

1. Sor, öğren
2. Bırakmasını öner
3. İlk 1 ay içindeki bırakma isteğini ölç ve değerlendir
4. Tedaviyi planla, yardım ve önderlik et
5. Nüksü önlemek için izle

Sigara ve Tütünü (Nikotin) Bırakırken Neler Yaşanır?

Nikotin yoksunluk belirtileri yaklaşık 90 dakika sonrasında ortaya çıkmaya başlar. İlk gün yoksunluk belirtileri en üst seviyede hissedilir. Bu belirtiler arasında; asabiyet, öfke, titreme, uykusuzluk ve tansiyon düşüklüğü bulunur.

• 20 dakika içmeyince
  Kalp hızı yani nabız normal hale gelmeye başlar.
• 2 saat içmeyince
  Kalp hızınız normalleşir ama kanınızdaki nikotin düzeyi azaldığı için yoksunluk belirtileri başlar. (istek, huzursuzluk, sersemlik hissi, uykuda bozulma)
• 12 saat içmeyince
  Kandaki karbon monoksit düzeyi azalır, bunun sonucu kanınızdaki oksijen artar.
• 48 saat içmeyince
  Koku ve tat alma yeteneğiniz artmaya başlar, böylece hayattan zevk almaya başlarız.
• 3 gün içmeyince
  Nikotin kanınızda kalmaz ama bunun sonucunda yoksunluk belirtileri artar. Daha önce sayılan yoksunluk belirtilerine bulantı, kasılma ve baş ağrısı eklenir. Bu dönemde sigaraya harcadığınız parayla kendinize küçük ödüller almak yararlı olabilir.
• 2-3 hafta içmeyince
  Beden kendisini yeniler, akciğerler düzelmeye başlar. Bunun sonucu kendiniz daha enerjik hisseder ve daha iyi nefes alabilirsiniz.
• 4-5 hafta içmeyince
  Bedensel yoksunluk belirtileri iyice azalır, çoğu kişide kaybolur.

Bu sayfadaki bilgiler Moodist Psikiyatri ve Nöroloji Hastanesi Medikal Ekibi tarafından hazırlanmıştır.